Gündem

Anayasa Mahkemesinden OHAL Kanun Hükmünde Kararnamelerinin İptali Talebine Red Kararı

Başvuru dilekçelerinde özetle, OHAL KHK’ların yalnızca tedbir niteliğindeki düzenlemeler getirebileceği, oysa çıkarılan KHK’larla kalıcı, geleceğe yönelik düzenlemeler yapıldığı, bu durumun kuvvetler ayrılığı ilkesine aykırılık arz ettiği, zira yürütme organının yasama organının görev ve yetkisine giren bir işlem yaptığı; öte yandan OHAL KHK’ların “sadece OHAL’i ilgilendiren konularda düzenlemeler içermesi gerektiği ifade edilmişti.

ANAYASA MAHKEMESİ “YETKİSİZİM” DEDİ

İptal talebinin reddine ilişkin kararlarda Yüksek Mahkeme, T.C. Anayasasının 148. maddesine yer verilerek;

“… olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz. …”

kuralının altı çizildi.

OHAL KHK’LARIN DENETİMİNİ MECLİS YAPMALIDIR

Kararlarda aynı zamanda, anayasa koyucu tarafından OHAL KHK’lara ilişkin denetimin TBMM tarafından yapılmasının istendiği yorumuna yer verildi. Buna gerekçe olarak da Anayasamızın 121. Maddesinin gerekçesinde yer alan şu ifadelerin altı çizildi:

“Olağanüstü haller Anayasamızda yeni bir şekilde düzenlenmiştir. Tabii afet ve ekonomik kriz hallerinde ve diğer hallerde hükümete yasama meclisinin denetimi altında kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verilmiştir. … Bütün tasarruflar yasama meclisinin denetimi altında düzenlenecektir.”

YÜKSEK MAHKEMEDEN “İÇTİHAT DEĞİŞİKLİĞİ” VURGUSU

Anayasa Mahkemesi iptal taleplerini yetkisizlik nedeniyle reddederken, OHAL KHK’larla ilgili daha önce verilen “yetkililik kararlarına” vurgu yaptı ve içtihatın değiştirildiğini ifade etti.

Anayasa Mahkemesi, ilk olarak 1991 yılında vermiş olduğu bir karar ile OHAL ile ilgili olmayan ya da OHAL’in gerektirdiği konuların dışına çıkan düzenlemelerin iptal istemlerinde Mahkemenin yetkili olduğunu kabul ediyordu. Nitekim Yüksek Mahkeme, bu durumda ilgili düzenlemeleri OHAL KHK değil, Anayasa Mahkemesi denetimine tabi olan “Olağan Dönem KHK’ları” kapsamında değerlendiriyordu.

Artık Anayasa Mahkemesi Anayasa’nın 121. Maddesi lafzına bağlı kalarak, bu yönde bir değerlendirme yapmaksızın, OHAL KHK’ların yargısal denetime kapalı olduğu görüşünü uygulayacağını ifade etmektedir.

DEĞERLENDİRMEMİZ: İÇTİHAT DEĞİŞİKLİĞİ, İHRAÇ EDİLENLERİ ETKİLEYEBİLİR

Anayasa Mahkemesi’nin bu içtihat değişimi, OHAL KHK’larla ihraç edilen eski kamu görevlilerinin de yargısal başvurularını etkileyebilir. Nitekim bilindiği üzere ihraç edilen binlerce kişi, idare mahkemelerinde veya Danıştay’da iptal davası açmış; yine binlercesi de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu.

Söz konusu bu davalarda Mahkemeler, Anayasa Mahkemesi’nin yetkisizlik kararlarını da gerekçe göstererek taleplerin reddine karar verebilir.