CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, son günlerde fiyatları artan sebzeler arasında yerini alan patatesin, 25 ildeki toplam 141 bin 650 dekar alanda üretiminin yasaklanmasını TBMM Gündemine taşıdı. Cumhurbaşkanlığı imzasıyla karar çıkan ‘Patates üretimi yasağı’ ile ilgili Tarım Bakanı Bekir Pakdemirli’ye soru yönelten Şahin, 25 ilde patates ekim yasağı neden getirildi? dedi…
CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin, topraktaki hastalıklar nedeniyle ekim ve dikim yapılamayan bölgeler ile hayvan hastalığı nedeniyle riskli alan ilan edilen bölgelerle birlikte 25 ilde patates ekiminin yasaklanmasını Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’ye sordu.
Şahin verdiği soru önergesinde, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yazılı bir soru önergesine verilen yanıtta, aralarında Türkiye’nin en çok patates üretiminin yapıldığı illerin de bulunduğu toplam 25 ilde dikim yasağı uygulandığı ortaya çıktığını belirten Şahin, yasağın gerekçesinin, patates siğili hastalığı, patates ve domateste bakteriyel solgunluk, patates kahverengi çürüklüğü, patates halka çürüklüğü ve patates kist nematodlan olduğunun söylendiğini, ancak söz konusu yanıtta dikim yasağının uygulandığı illerden birisi olarak geçen Hatay’da, İl Tarım ve Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre 2017 yılında 35 bin dekar alanda 148 bin 858 ton patates üretimi yapıldığını belirtti.
CHP’li Şahin, ‘‘Patates üreticileri son yıllarda hastalık ve iklim değişikliği nedeniyle üretim yapamadıklarını, ürünlerini ekemediklerini, patates ekimlerinin neredeyse yarı yarıya azaldığını yaptıkları eylemlerle ifade etmiş ve bu konuda yetkililerden yardım istemişlerdir. Örneğin geçtiğimiz Haziran ayında Hatay’da patates üreticileri hastalık nedeniyle verim kaybı yaşadıklarını belirtmiş, üreticilerin isyanları basına da yansımıştı. Bu yasaktan yaklaşık 3 hafta sonra bugün öğreniyoruz ki Cumhurbaşkanı kararıyla patatesten gümrük vergisi kaldırılıyor ve patates ithalatının önü açılırken yerli üretici üvey evlat muamelesi görüyor, zarar ettiriliyor. İçinde bulunduğumuz ekonomik krizi ancak üretim ekonomisine dönerek atlatabiliriz. Ancak AKP hükümeti ısrarla bu hatasından dönmeyip üretimi baltalayan, yerli üretici ve çiftçiyi bitirmeye yönelik politikalar izliyor. Verimli toprakları olan ülkemizin patatesini değil ithal edilecek olan patatesi yemeye zorluyorlar milletimizi. Patatesten gümrük vergisinin sıfırlanması milyonlarca çiftçinin toprağını ekemez halde geçim sıkıntısı içine düşecektir. İthal ederek yabancılar ile yandaşların kazanacağı, yerli çiftçinin iflasa zorlandığı politikalar mı milliliktir? Milletimiz bu yerli üretim düşmanlığı politikalarının hesabını AKP’ye sandıkta en iyi şekilde soracaktır.’’ ifadelerini kullandı.
CHP Hatay Milletvekili Suzan Şahin’in Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından yazılı olarak cevaplandırılmasını istediği sorular ise şöyle;
1. Hatay il ve ilçelerinde hangi bölgelerde patates dikim yasağı kararı verilmiştir? Bu yasağın gerekçesi nedir?
2. Dikim yasağı uygulanması sonucunda Hatay ve ilçelerinde kaç çiftçi mağdur olmuştur? Üreticiler yıllık ne kadar zarara uğramıştır? Üreticilerin zararlarının karşılanması konusunda bir çalışma yapılacak mıdır?
3. Patates üretiminin teşvik edilmesi yerine yasak uygulanmasının nedeni nedir?
4. Patates üretimi konusunda geçmiş yıllarda da benzeri bir yasak uygulanmış mıdır? Uygulanmışsa bu yasağın maliyeti ne kadar olmuştur? Yasak uygulandığı zaman patates üretimi ne kadar olmuş, o dönemde yapılan patates ithalatı ne olmuştur?
5. Hatay il ve ilçelerinde patates üretiminde tespit edilen hastalıklar hangileridir? Bu hastalıklar ilk olarak ne zaman tespit edilmiştir? Hastalıkların ortaya çıkış sebebi nedir? Hastalıklar ilk tespit edildiği günden bu yana ne kadar bir alana yayılmıştır?
6. Eskiden yaylalarda yapılan patates tohumu üretimine devam edilmekte midir? Bu konuda yürütülen çalışmalar nelerdir? Patates tohumunun ne kadarı bu yolla ne kadarı ithal olarak temin edilmektedir?
7. Patateslerde ortaya çıkan hastalıkların ithal tohumlarla ilişkisi nedir? Bugüne kadar ithal edilen patates tohumlarında benzer hastalıklar tespit edilmiş midir?
8. Hastalık yayılana kadar önlemek için hangi çalışmalar yapılmış, ne gibi önlemler alınmıştır? Üst üste ekim, kültürel önlem gibi yöntemler denenmiş midir? Yapılan çalışmaların sonucu ne olmuştur?
9. Dikim yasağı uygulanan üreticiler için herhangi bir çözüm üretilmiş midir? Münavebe ve alternatif üretime yönelen çiftçi olmuş mudur? Bu çiftçilerin sayısı nedir? Bu çiftçilere ne kadar destekleme ödemesi yapılmıştır?
10. Üretim yasağı sonucunda ülke içi tüketim için oluşabilecek patates açığı için ithalat yoluna mı gidilecektir? Gidilecekse önümüzdeki yıl için öngürülen ithalat miktarı kaç tondur?
Konu ile ilgili, İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’de Yapmış olduğu seçim mitinginde patates üretimi yasağı’na deyindi. 25 ilde patates ekim yasağı karşısında, patates gümrük vergisinin sıfırlanmasını ve ardından. patates ithalini McCain Food isimli şirketten yapılacak olmasını ve Bakan Pakdemirli’nin de daha önceden McCain Food isimli şirkette danışmanlık yaptığına dikkati çekti.
McCain Food isimli şirket kimdir?
Bekir Pakdemirli’nin Tarım ve Orman Bakanı olmadan önce bir dönem danışmanlık yaptığı Kanada merkezli McCain Food, patates konusunda dünyanın en büyük şirketi olarak biliniyor. Dünyada dondurulmuş patatesin dörtte birini tek başına gerçekleştiren şirket, farklı markalarla 160 ülkede ürünlerini satışa sunuyor. 2018 yılı cirosu 9.5 milyar Kanada Doları olan şirketin dünya çapında 21 bin çalışanı var. McCain Food’un Türkiye pazarında ise herhangi bir ürünü olmadığı biliniyor.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, bu göreve gelmeden önce McCain Food’un Orta Doğu danışmanı olarak çalıştığı kendi özgeçmişinde yer alıyor. Bakan olduktan sonra şirketle ilişkilerini sürdürüp sürdürmediği ise bilinmiyor.
Patates ithalatı ile ilgisi var mı?
McCain Food, dünyanın değişik ülkelerinde çiftçilere sözleşmeli olarak patates ürettiriyor. Aldığı patatesi tesislerinde işleyerek işlenmiş,dondurulmuş olarak 160 ülkede pazara sunuyor. Patatesi ham yada bütün olarak ihraç etmiyor. Bu nedenle 11 Mart 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile ithalatına izin verilen 200 bin ton patatesin Bakan Pakdemirli’nin bir dönem danışmanlığını yaptığı McCain Food tarafından sağlanması mantıklı değil. Kararname ile patates bütün olarak ithal edilecek,işlenmiş veya parmak patates olarak değil.
