Mevzuat

İşbaşındayken ölen işçinin hakları nelerdir? İşçinin yakınlarına ölmesi halinde yapılan 3 yardım nedir?

2014 yılından beri işçi ölümleri artarak yaşanmaya devam ediyor. İşçi sağlığı ve iş güvencesi raporlarına göre 2014 yılında toplam en az 1886 işçinin, 2015 yılında 1730, 2016 yılındaysa 1970 işçinin çalışırken geçirdiği kazalar nedeniyle öldüğü açıklandı. Yayımlanan raporlarda iş güvenliğinin sağlanmamasının ölümlerin başlıca nedeni olduğunun altı çizildi.

Ölümlerden yarısından çoğu önlenebilirken önlenmedi!

Uluslararası Çalışma Örgütü’ne (ILO) göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1 milyon işçi iş başında hayatını kaybediyor. Örgüt, bu ölümlerden 600 bininin mevcut imkanlar kullanılarak güvenli çalışma ortamı yaratılması halinde önlenebileceğini söylüyor. Yılda 250 milyon iş kazası meydana geliyor. Her gün 3 bin, dakikada bir 2 işçi çalışırken hayatını kaybediyor. Her yıl yaklaşık 12 bin çocuk işçi ölümü yaşanıyor.

Türkiye’de işçinin ölümüyle sonuçlanan iş kazalarında işçinin ailesine doğan haklar neler?

İşçi ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesi işçinin ölümüyle birlikte kendiliğinden sona erer. İş Sözleşmesinin ölüm nedeniyle sona ermesiyle 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre ölen işçinin yakınlarına işveren tarafından yardım niteliğinde para ödenecektir. İşveren, işçinin vefatı nedeniyle söz konusu parayı işçinin hayatta olan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilere, ölüm gününden başlayarak ödemesi gerekiyor. Bu düzenleme 1 Temmuz 2012 tarihi itibariyle yürürlüğe girdi. Türk Borçlar Kanunu’nda bu düzenlemenin benzeri 4857 sayılı İş Kanunu’nda bulunmuyor.

İŞÇİNİN AİLESİNE ÜÇ YARDIM YAPILIR!

Ölümle birlikte;

  • Birinci ödeme çalışırken (iş sözleşmesi devam ederken) ölümle sonuçlanması halinde BK 440’ıncı Maddesine göre Ölüm Tazminatı
  • İkinci Ödeme 1475/14’Maddesine Göre Kıdem Tazminatı
  • Üçüncü Ödeme ise SGK tarafından sigortalının vefatı ile birlikte Cenaze Yardımı

ÜÇ YARDIMDAN YARARLANACAK KİŞİLER VE ŞARTLARI

  • Taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesi işçinin ölümüyle kendiliğinden sona ermesi(Bu ölüm iş akdi sürerken olacak ,ecelle yada iş kazası ile diye ayrıma gidilmemiştir.)
  • Ölüm durumunda işveren işçinin sağ kalan eşine ,ergin olmayan çocuklarına(18 yaş altı/Medeni Hukuka göre ergin sayılmayan haller )
  • Bekar olması halinde bakmakla yükümlü olduğu kişilere(anne,baba,kardeş)

Ölüm Tazminatı

Madde açık olup ,bir işçinin ölümü halinde hak sahiplerine ödenmesi gereken tazminat miktarı belirlenmiştir. Ölüm tazminatına hak kazanılmasında iş akdinin belirli /belirsiz süreli ya da kısmi süreli olması herhangi bir farklılığa neden olmuyor.

Ölüm tazminatının hesabında dikkate alınacak ücret işçinin son çıplak (temel) ücretidir. Kanundaki hüküm nispi emredici nitelikte olduğundan tazminat miktarı sözleşmelerle artırılabilir.Ölüm tazminatında öncelik eş ve çocukta.Ölüm tazminatı öncelikte işçinin eşi ve ergin olmayan çocuklarına ödenecektir.

Ergin çocukların bedensel, ruhsal, sosyal ve ekonomik durumları ne olursa olsun ölüm tazminatı almaları mevcut düzenleme karşısında mümkün değildir .

İşbaşındayken ölen işçinin hakları nelerdir? İşçinin yakınlarına ölmesi halinde yapılan 3 yardım nedir?

Bu madde ile ödenmesi gereken tazminata’’ÖLÜM TAZMİNATI’’ denilmektedir.

Ölüm Tazminatı 5953 sayılı Basın İş Hukukunda yer almıştır. 4857 İş Kanunu ve 854 sayılı Deniz İş Hukukunda Ölüm Tazminatına yer verilmemiştir. İş Kazalarında doktrinde ayrıca bunun dışında tazminatlara yer verildiğinden bu tazminat ile diğer tazminatlar birbirine karıştırılmamalıdır.

Ölüm Tazminatı Hakkında Bilinmesi Gerekenler;

  • İşçinin ölümü iş akdi sürerken olmalıdır, İntihar, ecel ya da iş kazası diye ayrıma gitmeksizin değerlendirilecektir.
  • Ölüm tazminatının hesaplamasında dikkate alınacak ücret işçinin aldığı son ücrettir.
  • Ölüm tazminatına hak kazanılmasında iş akdinin belirli /belirsiz ya da kısmi süreli olması herhangi bir farklılık yaratmamaktadır.

Peki ölüm tazminatının tutarı nedir?

İşçinin hizmet süresi 5 yıldan az ise bir aylık ücret, Hizmet süresi beş yıldan fazla ise iki aylık ücret tutarında ödeme yapılır bir işçinin ölümü halinde hak sahiplerine ödenmesi gerekir.

Sonuç olarak ölüm tazminatı işveren tarafından ödenmesi gereken bir ödeme olmakla birlikte birçok işveren, işçinin sağ kalan eşine ve ergin olmayan çocuklarına, yoksa bakmakla yükümlü olduğu kişilerin başvurusu olmadığı gerekçesi ile kişilerin başvurusu olduğu gün yapacağı gerekçesi ile bu ödemeyi yapmamaktadır. Ancak bazı işverenler ise daha sonra uğraşmamak için yükümlülüğü olan tüm ödemeleri başvuru aramaksızın yapmaktadır.

İşbaşındayken ölen işçinin hakları nelerdir? İşçinin yakınlarına ölmesi halinde yapılan 3 yardım nedir?

Ölen işçiye Kıdem Tazminatı;

İşçi vefat ettiğinde çalıştığı işyerinde bir yılını doldurmuş ise kıdem tazminatı almaya hak kazanır ve toplam iş akdinin devamı süresince geçen her yıl için işveren 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeyecektir. İşçi intihar etmiş olsa dahi, kıdem tazminatını alacaktır. Kıdem tazminatında işçinin ölüm tarihi esas alınacaktır.

Ölen işçinin sigorta çıkışı nasıl yapılır ?

Öncelikle yapılması gereken ilk işlem ölüm tarihi itibariyle sigorta çıkışını yapmak. Vefat eden işçinin işten çıkış bildirimini en geç ölüm tarihini takip eden 10.güne kadar yapmanız gerekiyor. Ölen sigortalının SGK işten çıkış kodu “10-Ölüm” ayrılış kodu ile verilmelidir. İşten ayrılış bildirgesini verdikten sora sıra varsa işçinin kıdem tazminatı hesaplaması ve diğer alacakların hesaplamasına geliyor.

Ölen işçinin maaş ödemesi

Ölen işçinin maaş alacakları varsa kanuni hak sahiplerine ödenmesi gerekir.

Kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ödeme

İşveren vefat eden işçinin varsa kullanmadığı yıllık izin sürelerine ilişkin ödemeleri de hak sahiplerine yapması gerekiyor.

İşbaşındayken ölen işçinin hakları nelerdir? İşçinin yakınlarına ölmesi halinde yapılan 3 yardım nedir?

Ölen işçinin kıdem tazminatı nasıl hesaplanır ?

Ölüm halinde vefat eden işçinin hak sahiplerine diğer adı ile kanuni veraselerine kıdem tazminatı ödenebilmesi için işçinin vefat tarihinden önceki son 1 yıl kesintisiz çalışmış olması gerekiyor. Eğer çalışma 1 yıldan az ise tazminat ödenmez. İşçi ölüm tazminatı hesaplasında işçinin son brüt kazancı esas alınır ve işyerindeki toplam çalışma süresi ile orantılı olarak hakedilen kıdem tazminatı hesaplanır. İşçinin son brüt kazancını yazının altındaki Soru Sor bölümünden yazmanız halinde ödenmesi gereken kıdem tazminatı tutarını hesaplayabiliriz.

Vefat eden işçinin kıdem tazminatı kime ödenir ?

Sigortalının vefatı halinde tazminat ödemesi kanuni veraselerine ödenmesi gerekir. Bunun için mahkeme kararı ile vasi olarak tanınmış olması gerekir. Veraset ilamını istemeniz gerekir yani.

Ölen işçi için ihbar tazminati ödenmesi gerekir mi?

Ölüm halinde ihbar tazminatı geçerli değil. İhbar tazminatı ödenmez.

Ölen işçi için Sosyal Güvenlik Kurumu’na herhangi bir bildirim gerekir mi?

İşten çıkış bildirgesini yukarıda belirttiğim gibi vermeniz yeterli olacaktır. Ayrıca dilekçe vermeniz gerekmez.

İş kazası sonucu vefat eden işçi için yapılacak işlemler

Eğer sigortalı iş kazası sonucu vefat ettiyse SGK işten çıkış kodunun “11-İş Kazası Sonucu Ölüm” kodu ile verilmesi gerekiyor. Ayrıca iş kazası oluş tarihinden itibaren en geç 3 iş günü içerisinde iş kazası bildirimini de elektronik ortamda yapmanız gerekiyor. Bildiğiniz üzere iş kazası sonucu vefat eden işçilerin hak sahiplerine 1 günlük sigortası olsa bile sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır. Bu hususun göz ardı edilmemesi ve hak sahiplerinin bu konuda bilgilendirilmesi iyi olacaktır.

Raporlu iken vefat eden işçiye rapor parası ödenir mi?

Hastalık, iş kazası, meslek hastalığı ya da doğum iznindeyken ölen işçilerin hak sahiplerine ölüm tarihini takip eden 9. güne kadar olan rapor parası ödemeleri yapılır. Bunun için işverenin ölüm nedeni ile işçinin çıkışını yaparak ölüm tarihine kadar olan kısım için çalışmazlık bildirimi yapması gerekmektedir.