“Verdikleri sözleri unutup geri adım atanlara inat #EmeklilikteYaşaTakılanlar için mücadelemizi sonuna kadar sürdürüyoruz.
Meclis’te konuşarak ellerinden alınan hakları verilmesi için EYT mağdurlarının haklı taleplerini dile getirdik.” dedi.
BARUT’UN PAYLAŞIMI
Emeklilikte yaşa takılan EYT Mağdurları ile ilgili tüm muhalefet partilerinin yasal teklifleri mevcut bulunuyor.
Milliyetçi Hareket Partisi, İYİ Parti’nin önergeyi Meclis’e vermesinin ardından diğer muhalefet partileri, CHP, HDP ve İYİ Parti, ile birlikte önergeye onay vermişti.
Önergenin görüşüldüğü sırada MHP tutumunu değişerek hayır oyunu kullanması ile EYT sorununa çelme takılmıştı.
Bu gelişmelerin ardından EYT sorununa karşı yapılan tüm çalışmalarda tekrar başa dönülmüştü. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ile ilgili son dakika gelişmeleri devam ediyor…
Emeklilikte yaş önergesi Genel Kurul’da MHP ve AK Parti tarafından red edilmesinin ardından devam eden EYT sorununun çözümü için alternatif formüller araştırılmaya başlandı.
EYT SON GELİŞMELER NELER OLDU?
Bursa’da “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” buluşması izdihama sahne oldu. “Emeklilikte Yaşa Takılanlar” bir kez daha haklarının verilmesini talep etti.
Karaman Dernekler Yerleşkesi’nde düzenlenen Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma Derneği Başkanı Gönül Boran Özüpak ile yönetim kurulu üyeleri ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun’un da katıldığı toplantıya yağmurlu havaya rağmen ilgi büyük oldu. Toplantı salonunun hınca hınç dolması nedeniyle yaklaşık 4 bin kişi salona giremeyerek dışarıda kaldı.
Toplantıda konuşan Gönül Boran Özüpak, EYT sorununun çözülmesi gerektiğini ve bu konuda siyasilerin halkın bu isteğini görmesi gerektiğini söyledi. Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun da EYT ve çalışma hayatında halkın beklentileri ve çalışma hayatında yaşanan sorunlara değindi, çözüm önerileri sundu.
BBP GENEL BAŞKANI MUSTAFA DESTİCİ’DEN EYT AÇIKLAMASI
Mustafa Destici, Eskişehir’de partisinin Büyükşehir Belediyesi Taşbaşı Kültür Merkezi’nde düzenlenen 8’inci Olağan İl Kongresi’ne katıldı. Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) konusuyla ilgili olarak, emekli olabilmek için kendisinin de 3 yıl beklediğini ifade eden Mustafa Destici şunları kaydetti:
Emeklilikte yaşa takılanlar sorunu var. Biz bunu niye savunuyoruz? Çünkü bunlar bir hak kaybı yaşıyorlar. Bunlar erken emeklilik istemiyorlar. Bunlar 1999’dan önce işe girenler. Bunlara işe girerken devlet demiş ki, erkekler 25 yıl, kadınlar 20 yıl çalışıp, şu kadar iş günü primini tamamlarsan emekli olacaksın. Ama aynı devlet, belli bir süre sonra bir kanun çıkarmış 2008’de demiş ki ’hayır, ben sizinle olan sözleşmeyi tek taraflı iptal ediyorum ve siz emekliliği hak etseniz bile emekli olmak için yaşı bekleyeceksiniz’. Ben de 3 sene bekledim emekli olmak için. Burada maaş alamıyorsunuz, sağlık sigortasından yararlanamıyorsunuz, bir işe girmeye kalksanız yaşınız 45-50 olmuş sizi kim işe alacak? Dolayısıyla bu mağduriyetin ortadan kaldırılması lazım. Hükümetin, iktidarın burada inat etmemesi lazım. Hükümetin bütçesi var, bunu bulur. Nasıl, isteyince oluyor. İsteyince bulunur. Emeklilerimiz daha önce 2 bayram ikramiye alıyorlar mıydı? Almıyorlardı. Şimdi alıyorlar. Allah razı olsun devletimiz, hükümetimiz bunu verdi. Emekliler adına da çok güzel oldu. O kaynağı nasıl bulduysak bunların kaynağını da buluruz. Çünkü buradaki vatandaşlarımızın mağduriyeti var, hak kaybı var. Bu mağduriyetinin ve hak kaybının ortadan kaldırılması lazım.”
AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili, “O konu kapanmıştır. Bugünkü şartlarda Türkiye’nin kaldırabileceği bir yük değil.” açıklamasında bulundu. Kurtulmuş, af konusuyla ilgili de “Seçime kadar gündeme gelmesi zor” dedi.
NUMAN KURTULMUŞ’TAN EYT AÇIKLAMASI
AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, Habertürk TV’de gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.
MHP’nin af teklifi – “Seçime kadar gündeme gelmesi zor. Adalet Bakanı bir hazırlık aşamasında.”
EYT açıklaması – “O konu kapanmıştır. Bugünkü şartlarda Türkiye’nin kaldırabileceği bir yük değil.”
AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtuluş TVNET’te yayınlanan Karşı Karşıya programında soruları yanıtladı.
Kurtulmuş: EYT çalışmamız seçim sonrasında
Kurtulmuş, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili çalışmalarımızı var ve sıkıntıları biliyoruz. Yüz binlerce kişiyi yakından ilgilendiren bir durum bu. Seçim öncesi bu meseleyi ele almamız mümkün olmadı. Bugün itibariyle bu hassasiyetleri biliyoruz, imkanlar neticesinde seçimden sonra bu konuyu inceleyeceğiz.
CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’DAN EYT AÇIKLAMASI
Erken emekliliği sosyal güvenlik sistemimizde tasvip etmiyoruz ama siyasette bu yol her zaman için açıktır. Ülkemizdeki sosyal güvenlik mevzuatına göre emekli olabilmek için 3 ayrı hususa bakılması gerekiyor. Son günlerde emeklilikte yaşa takılanlar başlığı altında bu uygulama var. Bu başlık altında bir dernek var.
Bu derneğin başındaki kişinin durumu bile sosyal güvenliğin nasıl bir felakete itilmeye çalışıldığının kanıtı. 1992’de sisteme kayıt olmuş. Bu hanımefendi eski sistemde 38 yaşında emekli olacaktı. Bu hanımefendi 2022’de 48 yaşında emekli aylığı almaya başlayacak. Sadece emekli maaşı için bu yaşı beklemesi gerekiyor.
DEVLET BAHÇELİ: BEKLEMEK DAHA HAYIRLI OLUR
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili, “Bu konuyla ilgili arkadaşlarımızın ön hazırlıkları da olmuştur ancak bu konunun bugün yaşanan ekonomik şartlar altında öncelik kazanarak 700 milyar liraya ulaşan, Sayın Cumhurbaşkanının ifade ettiği şekliyle, bir meblağı karşılayabilecek bir durum içerisinde ısrarcı olmamak, olgun dönemi ve şartları beklemek daha hayırlı olur kanaatindeyiz.” dedi.
EYT SORUNU NEDİR?
08 Eylül 1999’da emeklilik yasasında değişiklik yapıldı. Bu tarihten önce 18 yaşında işe başlayan bir kadın 20 yılda ve 38 yaşında, erkek ise 25 yılda ve 43 yaşında emekli olabiliyordu. 1999 yılında çıkarılan yasa ile emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu. 1999’dan önce işe girmiş olanlar için de kademeli geçiş hükümleri kabul edildi. Buna göre; Örneğin, 1970 doğumlu olan ve ilk defa 1990 yılında çalışmaya başlayan bir erkek yaş şartı olmasa 25 yıllık sigortalılık süresinin dolduğu 2015 yılında emekli olabilecekken, yaş şartı nedeniyle 52 yaşında, yani 2022 yılında emekli olabiliyor ve emeklilikte yaşa takılıyor.
60 yaşını doldurmuş olması , 25 yıldan beri sigortalı bulunması ve en az 4500 gün prim ödemek şartı ile kısmı emekli olabileceklerdir.
ERKEN EMEKLİLİKTEN KİMLER YARARLANACAK?
Şu anki sisteme göre, primini dolduran bir emekli adayı, emeklilik yaşını beklemek zorunda. Bununla ilgili, şimdiye kadar 3 kıstas belirlenmişti. SSK’lı da 8 Eylül 1999’a kadar emeklilik için iki şart vardı.
Birincisi, sigorta süresi (kadınlar için 20, erkekler için 25 yıl), ikincisi de 5000 gün prim sayısı. Sonra üçüncü bir prim şartı daha geldi. 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler için kadınlarda 40 ile 58, erkeklerde 44 ile 60 yaş arasında yaş bekleme süresi getirildi. Memurlar ve Bağ-Kur’lular için de emeklilikte benzer şekilde yaş şartı konuldu.
Emeklilik için primi tamamlayıp yaşı bekleyenlere müjde niteliği taşıyan düzenleme, Genel Kurul’da kabul edilir ve Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa, 8 Eylül 1999’dan önce işe başlayanlar emeklilik şansını yakalayacak.
EMEKLİLİKTE ŞARTLAR NELERDİR?
Ülkemizde çalışan kişilerin emekli olabilmeleri için kanunların belirlediği iki şartı yerine getirmesi gerekir. Bu şartların birincisi; öncelikle çalışanın prim günü sayısını doldurması gerektiğidir. Yeni işe başlayan kişilerde bu prim sayısı 7200 olarak bilinmektedir. İkinci şart ise yaş sorunudur. Yani kişinin sadece prim gününü doldurması yetmez. Bunun yanında kişinin emeklilik yaşını da doldurması gerekiyor. Her ne kadar amaçları aynı olsa bile işleyiş ve ücret bakımından iki konu birbirinden farklılık gösteriyor. Yani yalnızca bir şart ile emeklilik söz konusu olamıyor.
En çok bilinen sigorta kurumları SSK ve Bağ-Kur’ dur. Bu iki sigorta kurumları kişinin emekli olabilmesi için oldukça çok imkan sağlar ve kişi adına geleceğe yatırım yapar. Ancak SSK’lı olmak isteyen bir kişinin bir kurum ya da kuruluşta işe başlaması ve iş verenini kendi adına bu primlerinin ödemesi gerekmektedir. Kişi bu şekilde hizmet yılını doldurarak emekli olabilir.
3600 GÜNDEN EMEKLİLİK HESABI
Bunun için yapmanız gereken, SGK’ya gitmeden https://uyg.sgk.gov.tr/nezaman/ bağlantı linkine tıklayarak bu işleminizi gerçekleştirebilirsiniz. Linke tıkladığınız zaman açılan sayfada istenen; cinsiyet, doğum tarihi ve sigorta başlangıcı gibi kişsel bilgilerinizi girdikten sonra sorgulama işleminin sonucunu görebilirsiniz.
1 MAYIS 2008 KRİTİK TARİH
Emeklilik için gerekli son şart ise yaş. 1 Mayıs 2008’den sonra ilk kez sigortalı olan ve 7.200 gün prim ödeme şartını 1 Ocak 2048’ten sonra dolduracak bütün sigortalılar 65 yaşlarını doldurduklarında emekli olabilecekler. Bu kişiler sigortalılık süresi ve prim gün sayılarını doldursalar bile yaşı bekleyecekler.
YAŞTAN EMEKLİLİK
Kısmi emeklilik olarak bilinen yaştan emekli olabilmek için belirli bir prim gününün, sigortalılık süresinin ve yaşın doldurulması gerekmektedir. 3600, 4500 ve 5400 prim günü ile yaştan emekli olabilirsiniz. İlk sigorta başlangıç tarihinden itibaren 15 yıl ve 3600 günü tamamlamış olanlar için yaş şartları şöyledir;
– 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında,
– 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 57 yaşında,
– 3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 58 yaşında,
– 24.05.2011-23.05.2014 tarihleri arasında yerine getirenler 59 yaşında,
– 24.05.2014 tarihinden sonra yerine getirenler 60 yaşında.
Kadınlarda ise;
– 24.05.2002-23.05.2005 tarihleri arasında yerine getirenler 52 yaşında,
– 24.05.2005-23.05.2008 tarihleri arasında yerine getirenler 54 yaşında,
– 3.24.05.2008-23.05.2011 tarihleri arasında yerine getirenler 56 yaşında,
– 24.05.2011 tarihinden sonra yerine getirenler 58 yaşında emekli olabiliyor.
EVLAT EDİNMİŞ KADINLARIN BORÇLANMASI
Evlat edinen kadınlar da doğum borçlanması yaparak erken emekli olabiliyor. Sigortalı olarak çalışan kadınlar 2 yaşından küçük olmak şartıyla evlat edindikleri çocuklar üzerinden erken emeklilik hakkına sahip olabiliyorlar. Borçlanma çocukların evlat edinildiği tarihten itibaren başlıyor. Diğer şekilde ise yine doğum yaptıktan sonra çocuğunu başka bir aileye veren kadınlar da doğum borçlanması yapabiliyorlar. Çocuğunu başka ailelere evlatlık olarak veren kadınların doğum borçlanma süresi ise yalnızca 6 ay olarak belirlenmiştir.
ENGELLİ ÇOCUK SAHİBİ OLANLAR
Sürekli olarak başkasının bakımına muhtaç olan ve ağır bir engeli bulunan çocukların anneleri erken emeklilikten yaralanabiliyor. Engelli çocuğu olan kadınların çalışma günleri 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren 1.25 gün olarak hesaplanıyor. Böylelikle emeklilik yaşı da daha erkene çekiliyor. Ayrıca bu tarihten itibaren prim gün sayılarının da dörtte biri indirilmiş oluyor. Bu yasadan yararlanabilmek için erken emeklilik için başvuracak kadınların çocuklarının engellik durumunu gerekiyor ve tüm çalışan kadınlar yararlanabiliyor.
YAŞ VE PRİM GÜN SAYISININ BELİRLENMESİNDE ÖNEMLİ
Şu anki mevzuat uyarınca 18 yaş öncesi sigortalı olarak gösterilenlerin giriş tarihi 18 yaşa girdikleri gün olarak belirleniyor. Dolayısıyla süre bakımından sağlayacağı bir avantaj yok. Ancak 18 yaşından önce sigortalı olunan tarih, emeklilik için gerekli yaş ve prim ödeme gün sayısının belirlenmesinde önemli. Bu açıdan 18 yaşından önce sigortalı olmak daha erken yaşta emekli olabilmeyi sağlayabiliyor. Örneğin 1 Ocak 1990 doğumlu bir kişinin 1 Ocak 2008’de sigortalı olması halinde 1 Ocak 2008’e kadar geçen süre, bu kişinin prim ödeme gün sayısına ekleniyor.
YÜKSEK BİLDİRİM MAAŞI ARTIRIR!
4/A’LI yani SSK’lı ve 4/b’li yani Bağ-Kur’lu bir kişinin emekli maaşı aylık bağlama oranıyla ortalama aylık kazanç tutarının çarpılmasıyla hesaplanır. Sigortalı SGK’ya ne kadar yüksek ücretle bildirilirse, emekli maaşı da o kadar yüksek olur. 1 Ekim 2008 öncesi sigortalı olup, bu tarihten sonra emekli aylığı talebinde bulunan kişilere emekli aylığı bağlanırken bu kişilerin son yedi yıldaki çalışmalarına bakılıyor
SON 1260 GÜNE DİKKAT!
İki sigortalılık statüsünde geçirilen süreler 1.260 gün ise, kişinin emekli olacağı statü tarih olarak son sigortalılık türü olarak belirleniyor. Kişi önce SSK’lı sonra Bağ–Kur’lu olmuşsa ve her ikisinde de 1.260 gün geçirmişse Bağ–Kur’lu olarak emekli olacaktır.
KADINLARA DOĞUM BORÇLANMASI
Kadın çalışanlar için geçmiş yıllarda çıkarılan yasalar ve düzenlemeler sayesinde çocukları üzerinden prim kazanma imkanı bulunuyor. Bu hak ilk olarak SSK kadın çalışanlarına tanınmış olsa da daha sonra aynı haklardan memur kadınlar ve Bağ Kurlu kadınlar da yararlanmaya hak kazandılar. Bu imkan 3 çocuğa kadar borçlanma ile 2160 gün yani 6 yıl kazandırıyor. Burada tek şart annenin borçlanacağı çocuklarının sigortalı olunan tarihten sonra dünyaya gelmiş olması. Maalesef sigortadan önceki doğumlara bu hak tanınmıyor. Anneler ise bu hakkın tanınmasını bekliyor. Staj için yapılan sigorta başlangıcı emeklilikte geçerli olmaz iken doğum borçlanmasında geçerli sayılıyor.
DOĞUM BORÇLANMASININ ŞARTLARI
– Doğumdan önce SSK tescili
– Doğumun gerçekleştiği tarihten sonraki iki yıl içinde adına herhangi bir prim yatmamış olmak (Bazı bölümlerinde prim yatmışsa yine aynı süre içinde prim yatmayan süreler borçlanılır.)
– Doğumdan sonra iki yıl içinde çocuğun sağ olması.
ASKERLİK BORÇLANMASI İLE ERKEN EMEKLİLİK
Erkeklerde ise askerlik süreleri hem yaşı geriye çekerken hem de prim kazanma imkanı veriyor. Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, borçlanma ile hem prim şartını azaltıyor hem de 1-2 yıl kazanabiliyor.
1988 girişli birisi 1 yıl askerlik borçlanırsa 1987 girişli oluyor ve şartları buna göre belirleniyor. Böylece en az bir yaş önce emeklilik imkanı bulunuyor.
NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM
İşe başlayan kişilerin daha ilk günden aklına bu soru belirmektedir. Ne zaman emekli olurum konusu gün geçtikçe değişmekte ve cevaplar da buna bağlı olarak sürekli olarak değişmektedir. Ülkemizde en çok tartışılan konulardan biri olan ne zaman emekli olurum sorusunun cevabı 1950 yılından beri oldukça radikal değişimlere uğrayarak sekiz kere değişmiştir. Emekli olmak için kişinin ilk iş gününden itibaren başladığı kurumda aylık düzenli olarak primleri ödenmeli ya da kendisi bu primi ödemelidir. Bunun sonuncunda belli bir hizmet yılı kota olarak koyulmakta ve kotayı aştığınız zaman işe başladığınız gün baz alınarak ne zaman emekli olacağınızı öğrenebilirsiniz.
