Ekonomi

MEB ve Vakıflara ayrılan bütçe ne kadar?

2019 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) yatırım bütçesi önceki yıla göre yüzde 28.2 oranında azaldı. Merkezi Yönetim Bütçesi yatırım ödeneğinden MEB yatırımlarına ayrılan pay yüzde 11,2’den yüzde 10,2’ye düştü. MEB’e ayrılan bütçenin azaldığı kadar vakıflara ayrılan 2020 yılı bütçesinin arttığını görüyoruz. 

2020 yılı bütçesinde vakıflara ayrılan bütçeye göre; Dernek, birlik, sandık: 353 milyon 751 bin TL, Türkiye Maarif Vakfı: 442 milyon 744 bin TL, Siyasi partiler: 419 milyon 416 bin TL, Memurların öğle yemeği: 381 milyon 978 bin TL, Bağımsız Spor Federasyonu: 115 milyon 86 bin TL, Muhtaç ve körlere yardım: 34 milyon TL para aktarılacak.

2019’da Hazine’den 279 milyon lira para aktarılan Türkiye Maarif Vakfı’na yeni yılda aynı başlık altında, yaklaşık 200 milyon liralık artışla, 442 milyon lira ödenecek. Muhtaç ve körlere 2019’da 31 milyon 401 bin TL olarak gerçekleşen yardım, 2020 için sadece 3 milyon lira artışla 34 milyon liraya çıkarıldı.

SAYIŞTAY UYARMIŞTI

Türkiye Maarif Vakfı, yurtdışındaki FETÖ okullarını devralmak amacıyla 2016’da kurulmuştu. Bu vakfa, Cumhurbaşkanlığı ve Bakanlar Kurulu onayıyla, MEB ve Hazine’den 3 yılda 1 milyar 120 milyon TL aktarıldığı ortaya çıkmıştı. AKP’li milletvekilleri, İmam Hatip Derneği, Ensar Vakfı, TÜRGEV gibi dernek ve vakıfların temsilcilerinin yönetimde etkin yer aldığı bu vakıfla ilgili olarak Sayıştay da uyarıda bulunmuştu.

Sayıştay, ayrıca vakfın denetim kurulunda MEB’ den kimsenin olmaması ve ciddi ödenek transferi yapılmasını, denetim dışı bırakılmasını, gelirinin yok denecek kadar az olmasını eleştirerek uyarmıştı.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) bütçesi, 2018 yılında yaklaşık 93 milyar lira iken 2019 yılında 113 milyar lira oldu. Bütçenin son 10 yılda yaklaşık 2 katına çıktığı anlaşılıyor.

MEB bütçesinin gayri safi yurtiçi hasılaya oranı 2019 yılında yüzde 2,6. 2016 yılından beri MEB bütçesinde artış olmasına rağmen bütçenin GSYH’ye oranında azalma olduğu görülüyor.

2008-2019 yılları arasında MEB bütçesinin GSYH’ye oranı yüzde 2,4-3,2 arasında değişiyor. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında yer alan “Nitelikli Eğitim” hedefinin gerçekleşmesine yönelik adımlara bakıldığında, eğitim bütçelerinin GSYH’ye oranının yüzde 4-6 aralığında olması gerektiği belirtiliyor.

Merkezi yönetim bütçesinden eğitim hizmetlerine ayrılan kaynaklar dağılımı dikkate alındığında, bütçenin yüzde 71,1’inin MEB’e, yüzde 17,1’inin yükseköğretim kurumlarına, yüzde 9,6’sının ise Gençlik ve Spor Bakanlığı’na ayrıldığı görülüyor.

Merkezi yönetim bütçesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan (yüzde 43,7) sonra en fazla bütçenin yüzde 11,8 ile MEB’e ayrıldığı görülüyor.

MEB 2019 bütçesinde ekonomik sınıflandırmaya göre en büyük pay personel giderlerine (yüzde 71,7) ayrılıyor. Bu miktara, sosyal güvenlik kurumu devlet primi giderleri için ayrılan bütçe de eklendiğinde MEB personeli için ayrılan bütçe 2019’da yüzde 83,4’e çıkıyor. 2018-2019’da resmi kurumlarda görev yapan 880 bin 673 öğretmen bulunurken, MEB’in toplam personel sayısı 1 milyon 90.

2019 yılında MEB yatırım bütçesi önceki yıla göre yüzde 28,2 oranında azaldı. Merkezi Yönetim Bütçesi yatırım ödeneğinden MEB yatırımlarına ayrılan pay yüzde 11,2’den yüzde 10,2’ye düştü. 2008-2019 yılları arasında MEB yatırımlarının dalgalı bir grafik izlediği, Merkezi Yönetim Bütçesi yatırım ödeneği içindeki payının en yüksek 2008 yılında (yüzde 14,8), en düşük 2011 ve 2012 yıllarında (yüzde 9,3) olduğu görülüyor

MEB ve Vakıflara ayrılan bütçe ne kadar?

Eğitim ve öğretim desteği

2014’ten beri eğitim ve öğretim desteği verilen yeni öğrenci sayısı azaldı. 2014-2015’te toplam 285 bin öğrenci ilk kez destek alırken, bu sayı son üç yılda her yıl için 75 bin. 2014-2015’ten beri uygulama için toplam 4 milyar 67 milyon 411 bin 733 TL harcandı. 2018-2019 itibarıyla eğitim desteği alan toplam 247 bin 562 öğrenci bulunuyor. Bu öğrenciler tüm öğrencilerin yüzde 1.5’ini oluşturuyor. Eğitim ve öğretim desteği, ortalama özel okul ücretlerinin en az olduğu ortaöğretimde dahi ücretin yüzde 37,4’ünü karşılıyor.