ABD Türkiye’ye ne gibi yaptırımlar uygulayabilir? Amerika'nın Türkiye Yaptırımları neler olabilir?
Uzun zamandır beklediğimiz S-400’ler geldi. Amerika’dan hemen Türkiye’ye karşı bir yaptırım bekliyorduk ama ses çıkmadı. En son Japonya’da G20 zirvesinde ABD ile uzlaşılmış gibi bir görüntü vardı ama şimdi ABD’nin Türkiye’ye karşı yaptırımlar yapacağı konuşuluyor. Peki ABD’nin olası Türkiye’ye yaptırım kararı sonrasında Türkiye’ye uygulanması beklenen yaptırımlar nelerdir? ABD CAATSA yasasını hangi ülkelere karşı hangi durumlarda devreye sokar?
Amerika’yı yorumlarken en büyük hata, devlet başkanının tavrına bakmak olur. Çünkü orası birden fazla devletin olduğu bir ülke. En büyük mücadelelerden bir tanesi ise Beyaz Saray ile Pentagon arasında. Pentagon Türkiye’ye karşı yaptırım uygulaması istiyor. Beyaz Saray ise ortamı sakinleştirme derdinde. Bu yüzden de ABD hemen Türkiye’ye karşı hemen yaptırımlara başlamadılar.
En son Önümüzdeki hafta sonu yaptırımların açıklanacağı duyuruldu. Amerika yaptırım uygulayabilir çünkü özellikle Rusya ile başka ülkelerin bizden aldığı cesaretle ticaret yapılmasından korkuyor ama bu konuya ani tepki verilmemesi, aylardır uygulanacak denilen yaptırımların 10 gün sonrasına atılması bile bizlere tek bir şey anlatıyor. Muhtemelen yaptırımlar iyice yumuşatılacak! Aksisi de olabilir!.. Elbette bu da mümkün. Çok sert yaptırımlar da gelebilir. Çünkü bu konuda önümüzde sürekli bir yasa ile tehditler geldi.
ABD’NİN MEŞHUR CAATSA YASASI
Türkiye uzun zamandır dört bir yandan tehdit altında. Bu tehdit algısıyla birlikte hava savunma sistemine ihtiyacımız vardı ve aldık. Yani öncelikle şunu belirtmek gerekir. Bedeli ya da sonucu ne olursa olsun S-400’leri satın almak kesinlikle Türkiye için zorunluydu. Bunu aldığımızda da ABD’den yaptırım tehditleri geldi. ABD, Türkiye’ye ikide bir CAATSA yasasını hatırlatıp durdular.
PEKİ NEDİR BU CAATSA?
Bu yasayı Amerikan kongresi ağustos 2017’de çıkardı. Amerika’da birden fazla devlet var. CAATSA yasası ’da bunların kanıtlarından bir tanesi. ABD Başkanı Donald Trump bu yasayı istemiyordu ama baskı ile onaylattılar. CAATSA’nın açılımı Amerika’nın hasımları ile yaptırımlar yoluyla mücadele etme yasasıdır. Yani bu yasa ile Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore’ye uygulanan yaptırımların yolunu açtılar. Bu yasa ile başkanın Rusya, İran ve Kuzey Kore’ye uygulanan yaptırımları kaldırma yetkisini de kısıtladılar. Yani başkanın dış politikada elini zayıfladılar. CAATSA yası ile bir nevi kongrenin Trump’a güvensizliğinin bir sonucuydu.
PEKİ CAATSA NELERİ İÇERİYOR?
Geniş kapsamlı bir yasa ama temel anlamda başlıkları biraz açmak gerekiyor. CAATSA İran’ın balistik füze ve kitle imha silahı geliştirme programına destek olanlara ve bu ülkeye her tür askeri ya da mali yardım yapanlara karşı başkanı yaptırım uygulamaya zorluyor ya da Rusya’ya eskiden beri uygulanan yaptırımların devamını garanti altına alıp kaldırma yetkisini kongreye bırakıyor. Rusya ile savunma siber güvenlik gibi işlemler yapanlara yaptırım öngörüyor. Yasa bunlara karşı Rusya’nın petrol, gaz, savunma ve finans sektörlerine yönelik yaptırımları hedefliyor. Yasada 12 temel yaptırım var! Başkana bunların en az 5’ini uygulamaya koyma yetkisi veriyor.
PEKİ BU YASA KAPSAMINDA TÜRKİYE’YE NE GİBİ YAPTIRIMLAR UYGULANABİLİR?
Değişim gibi yasa çok geniş kapsamlı ticareti yasaklamaktan tutun, ek vergi yüküne kadar birçok ekonomik yatırımlar gelebilir. Ama ABD’nin bu konuda Türkiye ekonomisini çok sarsmayacak sembolik yaptırımlarla bu iş kapanır düşüncesi daha hâkim. Daha önce de ABD Türkiye’ye karşı bazı yaptırımları olmuştu. Amerika’da hiçbir mal varlığı olmayan iki bakanın Amerika’daki mal varlıkları dondurulmuştu. Yine böyle sembolik yaptırımlar gelebilir ama daha ağrıları da gelse Türkiye zaten en ağır yaptırımlara da hazırlanıyor. Uzun süredir duygusal hareket etmeden en mantıklı çözüm yolları ve verilecek karşılıklar belirleniyor. Diplomasinin mütekabiliyet ilkesi ile hareket edilip aynı karşılıklar verilir.
Amerika uzun zamandır bölgemizde. Şu an ABD’nin karşısında büyüyen Rusya ve Çin tehlikesi var. O yüzden Türkiye’yi de karşı bloğa itecek tavırlardan mümkün oldukça uzak duracaktır. Haftaya ne olur tam olarak bilmek elbette zor ama karşılığı ne olursa olsun bildiğimiz tek bir şey var, S-400 bizim için zorunluluktu. O yüzden de karşılığını düşünecek durumda değiliz. Çünkü bu coğrafyada yaşayan bir devletin önceliği her zaman için güvenliktir!
