Dünyanın en büyük şirketleri, ürettikleri ürünlerini, geliştirmiş oldukları yapay zeka ile geleceğe taşıyor. Savunma sitemlerinden, yazılımlara kadar, sosyal iletişimden tutunda oyuncaklara kadar hemen hemen tüm ürünler, bu geliştirilen yazılımlarla hayatın vazgeçilmezleri oluyorlar. Günümüzde de en iyi yazılımları yapan ülkeler ise, dünyanın süper gücü haline gelmiş durumda. Peki Türkiye neden kendi yazılımını, kendi hava savunma sistemini veya bir cep telefonunu üretemiyor? Neden ilacını veya en basitinden dünya markası bir traş makinesi bile yapamıyor? Hemen cevabını verelim! Çünkü yeteri kadar bilişim alanında yatırım yapmıyoruz. Yatırım yapmak için ise, branşlara göre ayrılmış eğitim sistemi geliştirmiyoruz. Hatta hal öyle ki, bilişim alanından mezun olmuş kişilere bile yeterli imkanlar ve atamalar yapmıyoruz.
MEB geçtiğimiz günlerde farklı branşlardan 20 bin öğretmen alımı yapılacağını duyurdu. Bilişime önem veren bir ülke olduğumuzu iddia etsek de bilişim öğretmenlerine ayrılan kontenjan sayısı sadece 201’de kaldı. Bu, bilişim alanında atama bekleyen öğretmenlerin sadece yüzde 1’ini oluşturuyor. Buna bilime ne kadar değer verdiğimizi gözler önüne seriyor. Ama elbetteki bilimi öğrenmek için matematik, kimya, fizik, biyoloji, tarih, felsefe…. Tüm branşlardan yetişmiş öğretmenler lazım elbette.. Ama tüm branşlardan öğretmen açığı ile atanamayan öğretmen sayısı kıyaslandığı zaman, eğitime ne dair bir önem verdiğimiz orataya çıkıyor.
BİLİŞİM ÖĞRETMENLERİ 4 BİN KONTENJAN İSTİYOR!
Çağımıza bilgi çağı, bilişim çağı, uzay çağı gibi isimler verilmektedir. Toplumlar bilgi toplumu olma yönünde yoğun çabalar harcamakta ve öğrenmeyi öğrenme, algoritmik düşünme temel becerisine sahip bireyler yetiştirmeyi hedeflemektedir. Okur-yazarlık türleri açısından konuya bakıldığında ABECE okur-yazarlığının yerini günümüzde bilgisayar okuryazarlığı, internet okur-yazarlığı, görsel okur-yazarlık, bilgi okur-yazarlığı gibi kavramlara bıraktığı görülmektedir. Çocukların ve gençlerin bilgi üretme, tüketme ve pazarlama becerilerini kazanmaları ve söz konusu okur-yazarlıkları edinmeleri ise okulöncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim programlarında yani her kademede zorunlu ders olarak verilmesi gereken “Bilgisayar”, “Bilişim Teknolojileri”, “Bilgi ve İletişim Teknolojileri” “Robotik Kodlama” ” Bilişimle Üretim” “Web Tasarımı” “Grafik Animasyon” gibi dersler aracılığıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Bu anlamda “Bilişim Teknolojileri Dersi “ tüm kademelerde zorunlu olmalıdır.
Ortaokullarda Bilişimle Üretim Projesi
Milli Eğitim Bakanlığınca 2023 Eğitim Vizyonu çerçevesinde “Öğrenme Süreçlerinde Dijital İçerik ve Beceri Destekli Dönüşüm” temasıyla dijital becerilerin geliştirilmesi için içerik geliştirme ve öğretmen eğitimi hedefine uygun olarak “Bilişimle Üretim Projesine” başlandı. Bu uygulama ile öğrencilere bilişimle üretim ve algoritmik düşünme becerileri kazandırmak için üç boyutlu tasarım, akıllı cihaz tasarımı, bilgisayarlı ve bilgisayarsız ortamda algoritmik düşünme eğitimi etkinliklerinin yürütülmesi hedeflenmektedir. Ancak uygulanan pilot okullardaki Bilişim Öğretmenleri ya norm fazlası ya da ücretli öğretmen olarak çalıştırılmaktadır. Proje okullarında bile ücretli veya norm fazlası olarak çalıştırılan öğretmenlerimizin olması projeye verilen değeri gözler önüne sermektedir. Ayrıca bu projeler ışığında Hizmet İçi Eğitimlerle bu alanda yetkinliği olmayan diğer branş öğretmenlerine kurslar verilip bu projelerden olumlu sonuç beklenmektedir. Bilişim Öğretmenleri bu projelerin başarıya ulaşması konusunda endişeli ve alanında tam yetkin olarak bu projelerde yeteri kadar görev alamamanın derin üzüntüsünü yaşamaktadır. Çok sınırlı sayıda okulda yürütülen bu projenin ülkenin her köşesindeki çocuğa ulaşması hedeflenmeli ve projenin istenen başarıya ulaşması için alanında yetkin öğretmenler görev alması gerekliliktir.
5. Sınıf Hazırlık Olan Yerlerde Bilişim Dersinin Kaldırılması
Milli Eğitim Bakanlığınca ve birçok bürokrat tarafından dile getirilen yapay zeka, algoritmik düşünce, öğrencilerimizin problem çözme becerisini geliştirme gibi düşünceler ortaya konulurken ve bir yandan da “Bilişimle Üretim” , “Bilişim Garajı” gibi projeler ortaya koyuluyor. Ancak bu projeler pilot uygulamadan öteye gidememekte yurt geneline yayılamamaktadır. Bunların üzerine bazı kademelerde var olan Bilişim Dersleri kaldırılmakta ve Bilişim Öğretmenlerine verilen kontenjanlar göz önüne alındığında bu projelerin samimiyeti sorgulanmaktadır. Hâl böyle olunca çelişki doğmaktadır. Dijital dönüşüme geç kalmamak 2023 hedefleri için daha somut adımlar atmak adına her kademeye Bilişim Dersi koyulup koyulmayacağı merak konusu olmaktadır.
Dijital Dönüşümde Bilişim Öğretmenlerinin Görevi ve Geleceği
Dönüşümlerin yaşadığımız dünyada bu kadar önemli sayılması ve ülke olarak bunlarda geç kalınmaması konusunda yapılan çalışmalarda Bilişim Öğretmenlerinin yok sayılması ve son atamalarda “201” kontenjan verilmesi ülkemiz açısından bu dönüşümlere ne kadar ayak uydurabileceğiz sorusunu getiriyor. Ülkemiz adına Bilişim Öğretmenleri yetkinliklerini kullanarak çocuklara bu becerileri en üst düzeyde kazandırmakla mükelleftir. Ancak Hizmet İçi Eğitimlerle alan dışı öğretmenlerle bu becerileri kazandırmaya çalışılmaktadır. Bu yanlışla milyonlarca lira yatırım riske atılmakta ve zaman kaybı yaşama ihtimalini de artırmaktadır. Ayrıca bu durumla Bilişim Öğretmenleri de yok sayılmakta ve kontenjanları günden güne eritilmektedir. Her gün yeni bir icat, bir gelişme yaşanan dünyada Bilişim Öğretmenlerine daha fazla ihtiyaç duyulan bu çağda bölümün geleceği karanlık görünmekte olup bir an önce aydınlatıp aydınlatılmayacağı merakla beklenmektedir.
Özel Okullarda Robotik Kodlama ve Dönüşüm
Günümüz teknolojisinin evrildiği Robotik Kodlama geleceğin endüstrisinin birincil kaynağı olacaktır. Güçlü bir Türkiye için en büyük sorumluluk Milli Eğitim Bakanlığı’na düşmektedir. Bu hususta ise MEB maalesef beklenen sorumluluğu almamaktadır. Çok basit bir şekilde birkaç örnek ile durumu şöyle izah edebiliriz, örneğin Ankara’da birçok özel okul robotik kodlama atölyeleri ve projeleri ile inanılmaz derecede kazanımlar ve beceriler elde ederken(mühendislik becerileri, analitik düşünme, yaratıcı düşünme, algoritmik düşünme vb.) MEB ‘na bağlı okullar bu kazanımları ve becerileri maalesef ki kazandıramamaktadır ve bu projelere cevap verememektedir. Özel okullar ise okullarının tercih edilirliğini ve reklam anlayışlarını tamamen Bilişimle Üretim Projeleri üzerinden yapmaktadır. MEB’na bağlı okulda okuyan bir öğrenci ile herhangi bir özel okulda okuyan öğrencinin arasındaki mesleki bilgi ve meslek edinme uçurumu bu şekilde giderek artmaktadır. Bu durumun en temel sebebi Bilişim Teknolojileri Öğretmenlerine gereken önemin ve kontenjanın MEB tarafından verilmemesi ve bu dönüşüme yeteri kadar yatırım yapılmamasıdır. 2018 Yılında yapılan atamalarda 20000 öğretmen alımında 412 kontenjan verilen Bilişim Öğretmenleri 2019 yılında karma alım olmasına rağmen büyük bir hüsrana uğratılarak 201 kontenjan verilmiştir. Bir sonraki atamalarda bu sayı 4000 civarına çekilip bu projelere gereken önemin verilip verilmeyeceği ise merak konusu. Bilişim Öğretmenliğine Alım Yapılan Bölümler Hayli Fazla
22/11/2018 tarihli ve 137 sayılı Kurul kararı, Aralık 2018 – 2735 sayılı Tebliğler Dergisinde yayınlanan Öğretmenlik Alanları, Atama Ve Ders Okutma Esaslarına göre Bilişim Teknolojileri alanına tam 19 bölüm kaynak sağlamaktadır. Bu bölümler sırasıyla:
Bilgisayar Öğretmenliği
Bilgisayar Sistemleri Öğretmenliği
Bilgisayar ve Kontrol Öğretmenliği
Elektronik ve Bilgisayar Öğretmenliği/Eğitimi
Bilgisayar Mühendisliği
Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği
Kontrol ve Bilgisayar Mühendisliği
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği
Matematik-Bilgisayar Bölümü
İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri
Bilgisayar Teknolojisi Bölümü/Bilgisayar Teknolojisi ve Bilişim Sistemleri Bölümü
Bilgi Teknolojileri
Yazılım Mühendisliği
Bilişim Sistemleri Mühendisliği
Bilgisayar ve Kontrol Teknolojisi Öğretmenliği
Elektronik ve Bilgisayar Bölümü
Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri
Bilgisayar Bilimleri
Yönetim Bilişim Sistemleri
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarına Atanamazlar
Bilişim Teknolojileri alanı, diğer 92 alan arasında en çok öğretmen kaynağı bulunan tek alandır. Bu alandaki 6 bölüm, üniversitedeki ders müfredatından dolayı meslek ve teknik liselerine atanamazken, 19 bölümün tamamı ortaokul kademesine atanabilmektedir.
Özellikle ücretli öğretmen alımında mezuniyet durumuna bakılmadan 19 alandan herhangi bir alan mezunu öğretmen adayı, meslek ve teknik liselerinde derse girebilmektedir.
Öğretmen atamalarında 3 katı kadar aday mülakata çağrılmaktadır. Geçtiğim 2018 puanıyla yapılan son atamada, 30 meslek lisesi kontenjanı boş kalmış ve ortaokul kademesine devredilmiştir. Çünkü öğretmen atamalarında kontenjan ayrımı yapılmadan tek bir kontenjan belirlenmekte ve yalnızca tercih döneminde kaç ortaokul kaç meslek lisesi olduğu öğrenilmektedir. Yaşanılan bu sıkıntılı durumda, Teknik Eğitim Fakültesi mezunu öğretmen adayları, çağrılan 3 katı kadar aday arasında yeterince olmaması TEF’li öğretmenlerimizi mağdur etmiştir. Ayrıca Teknik Eğitim Fakülteleri kapatılmıştır. Mezunların ataması gerçekleştikten sonra formasyon alan mühendislik fakülteleri mezunları, öğretmen olmaktadır. Bu durumda da eğitim fakülteleri mezunlarının önüne engel konulmaktadır. 4 yıl boyunca hem programlama hem de eğitim bilimleri derslerini almış ve öğretmen olmak için çalışan öğretmen adayları mağdur olmaktadır.
Gücün Belirleyicisi Yerli ve Milli Teknoloji
Geleceğin dili kodlamanın olacağı herkesçe kabul edilmektedir. Ancak somut adımlar atılmamaktadır. 2023 Eğitim Vizyonu ışığında 2035’e kadar belirlenen öğretmen ihtiyacı yeniden gözden geçirilmesi şarttır. Çünkü dünyada her gün yeni bir icat ve teknolojik gelişme yaşanmaktadır.
Bilişim Öğretmenleri
Bilişim Teknolojileri Alanının
Bilgisayar Teknik Servisi
Ağ İşletmenliği ve Siber Güvenlik
Web Programcılığı
Veri Tabanı Programcılığı dallarının alan/dal dersleri
Diğer alanların Bilişim Teknolojileri alanına ait alan/dal dersleri ve modülleri
Bilgisayar Bilimi
Küreselleşen Toplumda İletişim Teknolojileri
Bilişim Teknolojileri ve Yazılım
Medya Okuryazarlığı
Derslerini vermektedir. Bu ders içerikleri sürekli güncellenmelidir. Çünkü her geçen gün yeni bir teknoloji çıkmaktadır. Öğrenciler etkin ve doğru teknoloji kullanım sonucunda ülkesi için milli yazılımlar, uygulamalar oluşturacak, ulusal ve uluslararası teknolojik gelişmelere katkı sağlanacaktır.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 24 ocak 2019 tarihinde Kara Harp Okulu HGM Atlas ve HGM Küre Uygulamalarının Tanıtılması Töreni’nde yaptığı konuşmada yapay zeka çalışmalarına değinerek “Bugün artık gücün belirleyicisi, sahip olunan veri ve bunları işleme kabiliyeti olarak ifade ediliyor. Verinin değere dönüşmesi ise ancak yerli ve milli bir anlayışla sahiplenilmesiyle mümkündür. Yapay zeka, her alanda Yapay zeka, her alanda dünyanın geleceğine damga vuracak yepyeni bir devrimdir. Bu büyük değişim sürecini kontrollü şekilde yürütmemiz gerekiyor. Gerekli hazırlığı yapmadan böyle bir değişim seline kapılmak bizi yeniden çok ciddi sıkıntılarla karşı karşıya getirecektir. Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, yapay zeka konusunda nereye varılırsa varılsın, insan her şeyin merkezinde olmaya devam edecektir.” demiştir. Teknolojiyi doğru ve etkin kullanmak elzemdir. Bunun için de her kademede kodlama, robotik bilişim dersleri şarttır. Tüm bu hedeflerin gerçekleşmesi, Bilişim çağı sürecinin sağlıklı yürütülebilmesi için Bilişim Öğretmenlerine 200 gibi komik kontenjanlar verilmesinden derhal vazgeçilmeli bu yanlıştan dönülmelidir. Yetişmiş eleman boşluğunun farklı alternatiflerle doldurulmaya çalışılması kabul edilemez. Bilişim öğretmenleri, BÖTE mezunlarına hak tanınarak, beklenen 4 bin atamanın yapılmasını gerekir. BÖTE mezunları, kodlama, bilişim derslerinin etkin yürütülmesi için tüm donanımıyla hazırken 4 bin atamanın yapılması şart, zorunluluk ve ihtiyaçtır. Bu açık ücretli öğretmenlik ya da farklı alanlarla kapatılamaz. Ülkeye başarılı projeler üretecek, yazılımla, mühendislikle ve belki de Dünyayı değiştirecek projeleriyle insanlığa ışık tutacak çalışmalar gerçekleştirecek çocukların yazılım eğitiminde, yeterli sayıda bilişim öğretmenine ihtiyacı vardır. Öğretmenlerin atanmasıyla birlikte, hem genç öğretmen, hem de teknolojinin gelişmesine çok daha kolay ayak uyduracak öğretmenlere ihtiyaç zorunlu hale gelmiştir.
