Vatandaş olası bir şiddetli depreme karşı evlerinin dayanıklı olup olmadığını öğrenmek için “Deprem dayanıklılık testi” yapan firmalara olan başvuru yapıyor. Son dönemde yaşanan depremler sonrası firmalara yapılan ‘deprem dayanıklılık testi’ başvuruları da arttı. 10 gün içinde test sonucunu öğrenebileceğiniz rapor ile kentsel dönüşüme müsaitliği de ölçülüyor. İnşaat Yüksek Mühendisi ve Deprem Uzmanı Hakan Çatalkaya, merak edilen deprem dayanıklılık başvurularını anlattı:
“Biliyorsunuz daha geçen sene Eylül’de İstanbul’da sallandık ve ondan sonra deprem dayanıklılık testi için ciddi bir başvuru oldu. Alanda da bayağı çalışmalarımız oldu ve bu çalışmalarımız neticesinde de gördük ki, maalesef İstanbul’un bina stoku aynı Elazığ’da gördüğümüz gibi çok kötü. Ve İstanbul’da ciddi oranda bir şiddetli depremde de maalesef aynı şeyleri yaşayacağız. Hatta daha büyük olarak. Şöyle düşünün, Elazığ’ın nüfusu 600 bin, İstanbul’un görünen resmi nüfusu 16 milyon. Oranlayabilirsiniz. Vatandaşların korkmasına gerek yok, bu deprem dayanıklılık raporları bilgi vermek için hazırlanıyor. Genelde vatandaşta şöyle bir kuşku var, ‘Ben bu raporu hazırlatırsam ve binam depreme güvenli çıkmazsa, devlet hemen gelir binamı boşaltır’. Böyle bir durum yok. Bu nedenle biz binaya ilk olarak bilgi amaçlı deprem dayanıklılık raporu hazırlıyoruz. O rapor ile ilgili bütün bilgileri gerçek değerleri ile aktarıyoruz. Ve ondan sonra onlar oturup hak sahipleri ile bir araya gelecekler, binaları deprem güvenli değilse güçlendirecekler, ya da kentsel dönüşüm istiyorlarsa yıkıp yapabilecekler” dedi.
Devletin her ikisi için de teşvik verdiğini vurgulayan Çatalkaya, şunları ekledi: “Devlet, güçlendirmede daire başı 50 bin lira güçlendirme kredisi veriyor. Bu bedel binanın güçlendirilmesi için yeterli bir bedel. Ama binayı yıkıp yaptırmak istiyorsanız, devlet bunun için de 125 bin lira kentsel dönüşüm kredisi veriyor ama bu para maalesef yeterli değil. Üzerine bir 75 bin lira daha vermeniz lazım, 200 bin liraya ancak yapabilirsiniz.”
“İSTANBUL’DA 600 BİN BİNANIN 400 BİNİ DEPREM GÜVENLİ DEĞİL”
Binalar ile ilgili ‘depreme güvenli değildir’ sonucu çıkıyorsa bilmeliler ki, olabilecek en hızlı şekilde oradaki hak sahipleri binayı güçlendirecekler mi, kentsel dönüşüm ile yeniden mi yaptıracaklar bunun kararını vermeleri lazım. Konusunda uzman inşaat mühendislerinden yardım alabilirler. İkincisi, bakanlığın yetki vermiş olduğu risk tespitini yapan kuruluşlar var ama bunlara giderlerse resmi nitelikli olacak bu iş. Yani o yüzden tercihte bulunmaları lazım. Bizim burada vatandaşa önerimiz şu, eğer binaları için bilgi amaçlı, deprem konusunda uzman inşaat mühendislerinden bu raporları alırlarsa, karar verebilmeleri için kendilerine bir süre kalacak ama öteki türlü direkt riskli yapı tespit raporu alırlarsa, zaten ilk aşamada o binanın bilgileri bakanlığın sistemine giriliyor ve sonucu da bakanlık bunu takip ederek belediyeye bildiriliyor. Belediyeden ise size 60 gün içinde binanınız boşaltın yazısı geliyor” şeklinde anlattı.
Deprem kimlik belgesi zorunluluğu getirilmesi lazım!
İBB, Üniversite ve Çevre ve şehircilik Bakanlığı ile yapılmış çalışmalar neticesinde İstanbul’da 40 bin binanın yıkılacağı ön görülüyor. Elazığ’a bakacak olursanız, şu anda 31 bina yıkıldı. Bunun neredeyse bin katı fazla burada yıkım olacak. Bence Bütün İstanbul’daki ve İzmir, Adana gibi deprem fayı üzerindeki tüm şehirlerin tamamında deprem kimlik belgesi zorunluluğu getirilmesi lazım. Bunun için de bir süre konulması lazım aynı enerji kimlik belgesi gibi. Vatandaş, e-devlet üzerinden kiralayacağı ya da satın alacağı evin deprem güvenli olup olmadığını şeffaf bir şekilde görürse, otomatik olarak problem çözülecek. Zaten otomatik olarak o mülkü satacak ya da kiralayacak kişi deprem güvenli olmayan binayı satıp kiralayamayacağı için, önlemini almak zorunda kalacak. Bu belgeyi de uzman inşaat mühendisleri hazırlayacaklar ve eğer o binaya deprem güvenli diyorsa, en az 30 yıl o binanın sorumluluğu o kişide olacak” dedi. Genelde İstanbul’daki binaların 5 katlı ve 10 daireli olduğunu ifade eden Çataltaş, böyle bir bina için alınacak deprem dayanıklılık raporunun ise 3 bin 500- 4 bin liraya mal olacağını ifade etti.
