Mevzuat

Kıdem Tazminatı Fonu ne demektir? İşçiye ve işverene olumlu yanları ve olumsuz yanları nelerdir?

Kamu Personeli7 Temmuz 2019Son güncelleme: 7 Temmuz 2019

Güncel konuların başında 16 milyon 500 bin işçiyi ilgilendiren kıdem tazminatı fonu geliyor. Esasında bu konu hakkındaki tartışmaların çoğu belirgin bir bilgiye dayanmıyor. Çünkü kıdem tazminatı fonuna ilişkin kanun taslağı en son olarak 2013 yılında çıktı. Daha önce de bazı taslaklar var. Bu konuda açıklama yapan, bu konuda görüş bildirenlerin elinde geçmiş taslaklar yok.

KIDEM TAZMİNATI FONU NEDİR?

Özellikle son AKP döneminde hazırlanan, kamuoyu önünde tartışmaya açılan ve taraftarlara gönderilen 2013 yılı sonundaki kıdem tazminatı fonu kanun taslağı neler getiriyor? Bir kere bizim mevzuatımızda zaten eski İş Kanunu’nun 14. Maddesinde bu konu hakkında düzenleme var. Bir kıdem tazminatı fonu kurulacağı belirtiliyor ve 1975 yılında bu hükmün kabulünden itibaren aşağı yukarı 15 kadar taslak hazırlandı. 2004 yılına kadar ki taslaklarda ortak bazı özellikler var. Devlet güvencesi altında bir fon öngörülüyor. Bunun ötesinde işçi belirli bir koşulda işinden ayrılırken son ücreti üzerinden bir kıdem tazminatı alacak. Bu fonun yönetiminde işçi-işveren ve hükümetin seçimleri var. 2004 yılına kadarki taslakların ortak özelliği bu 2004 yılından sonraki yapılan taslak, AK Parti Çalışma ve Sosyal Güvenlik bakanı olan Murat Başeskioğlu tarafından 9. çalışma Meclisine sunulmuştu. Fakat ondan sonra AK Parti’nin hazırladığı 3 taslak ve bugün de gündemde olan taslaklar, bu yapıdan tamamı ile farklı biçimlendirildi ve tümüyle sakıncalı taslaklar ortaya çıkartıldı.

2008’de 2012’de ve 2013’te taslaklar hazırlandı. Bu taslakların temel özellikleri ve geçmiş taslaklardan ayrılıp bu konuyu son derece tehlikeli bir duruma sokan özellikleri şöyle özetleyebiliriz.

DEVLET GÜVENCESİ ORTADAN KALKIYOR

  1. Geçmişte devletin güvencesi altında bir fon varken şimdi devlet güvencesi ortadan kalkıyor.
  2. Geçmişte fonun yönetiminde işçi-işveren ve hükümetin temsilcileri varken şimdi bir özel şirket, bu fonu yönetiyor.
  3. Geçmişte son ücret üzerinden kıdem tazminatı ödenirken, yeni düzenlemede işveren daha düşük bir kıdem tazminatına denk gelen bir primi, belirli bir şirketin kurduğu fona yatırıyor. O fonda bu yatırılmış olan para nemalandırıyor. Ama son ücret üzerinden değil!.. Diyelim 10 yıllık bir çalışma sonrasında, bu nemalandırılan iş miktarı üzerinden kıdem tazminatı ödeniyor.

OLUMSUZ YANLARI NELERDİR?

  1. Bugünkü düzenlemede erkek işçi askere giderken, kadın işçi evlendikten sonraki 1 yıllık süreci içerisinde kıdem tazminatı alabilir. Kendi isteğiyle ayrıldığı zaman Bunlar kalkıyor mevcut düzenlemede.
  2. İşveren işçinin bir kusuru olmadan, işveren işçiyi işten çıkarır veya işverenin kusuru olur, işçi bu kusura dayalı kendisi ayrılırsa kıdem tazminatını alabilir. Bu öngörülen düzenleme de ise bu imkan ortadan kaldırılıyor.
  3. Mevcut düzenlemede, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olan bir işçi, o günden bugüne 3600 gün yani tam 10 yıla denk gelen bir süre, sigortaya prim ödemişse, o takdirde bunu belgelendirdiğinde, bu belgeyi işverene sunduğunda, kendi isteği ile ayrılır ve kıdem tazminatını alabilir. Bu hakta ortadan kalkıyor.

BU FON TASARILARIN DA OLUMLU YAN NEDİR?

  1. Normal koşullarda bir işçinin, kıdem tazminatı alabilmesi için, belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışması lazım. Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan kişilerin, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte kıdem tazminat hakkı yoktur. Fon gelirse her türlü çalışma, belirli süreli iş sözleşmeleri kapsamında ki çalışma dahil, bu kıdem tazminatı hakkını doğuruyor.
  2. İşçinin kıdem tazminatı hakkına sahip olabilmesi için bugün en az 1 yıl çalışmış olması gerekiyor ama özellikle belirli sektörlerde 3 ay çalışan 6 ay çalışan 8-10 ay çalışıp işten ayrılan veya çıkarılan işçiler var. Bu işçiler kıdem tazminatından yararlanamaz ama fon geldiği takdirde, prim yatırıldığından, bu imkândan yararlanabilir.
  3. Mevcut düzenlemede belirli hataları yaparsa işçi, tazminatı yakılarak işten çıkarılabilir. Örneğin işçinin önceden izin almaksızın ve haklı bir nedene dayanmaksızın iki gün üst üste işe gelmemişse işçinin, tazminatsız çıkarılmasını gerektirir. Halbuki bu koşullarda prim yapmış olduğu için tazminatı yanmaz veya iş yerinde bir kavga olur, işyerinde işçiye belirli ölçülerde sıkıntıya sokan bir durum olursa işçi, yine tazminatsız olarak çıkartılabilir. Örneğin işçi kasti ya da ihmal nedeniyle 30 yevmiyesi ile ödeyemeyeceği bir hasar veya zarara sebep olursa, tazminatı yakılarak çıkartılabilir. Fonda bu düzenleme yok. Fonda, bu şekilde çıkarılsa dahi fona primi yatmış oluyor.

Özetle şu anda gündemde olan, esasında 2013 Ekim ayında kamuoyuna yansıtılan taslaktır. Daha sonra bir taslak çıkmadı. Taslağı iyi incelemek lazım. Olumsuzlukların çok ağır bastığı bir taslak bu. Kıdem tazminatı fonuna karşı çok dikkatli olup, meşru ve demokratik yollardan tepki göstermekte yarar vardır.

Kamu Personeli7 Temmuz 2019Son güncelleme: 7 Temmuz 2019

Bir Yorum

  1. Tazminatıda fon adı altında hortumlamayı düşünüyorsa damat ve kayınpeder bir daha ki seçimde halk tenekeyi bağlar…

  3. Bi işçinin hakkına göz dikmediğiniz kalmıştı herşeyi yazmışsınız da fona biriken parasını alamayacağını yazmamışsınız işçiden kesdiğiniz vergiler yetmiyo demi o meclis lokantsında 2 TL ye içtiğiniz çorbaya yazıklar olsun bırak partiyi insanı hayattan soğutuyorsunuz yazıklar olsun

  4. Bi işçinin hakkına göz dikmediğiniz kalmıştı herşeyi yazmışsınız da fona biriken parasını alamayacağını yazmamışsınız işçiden kesdiğiniz vergiler yetmiyo demi o meclis lokantsında 2 TL ye içtiğiniz çorbaya yazıklar olsun bırak partiyi insanı hayattan soğutuyorsunuz yazıklar olsun

  5. 8 eylulden 1999 önce sigortalilar isinden ayrilirken kendi istegiyle tazminat hakki vardi onu niye alamiyacaz benim tazminat ne olacak calistigim fabrikada 2000kisi var bunlarin hepsinin tazminati fona gecse ayni anda patron iflasi ceker nasil bir is bu anlamadim ben ozaman tazminatim yanmasin diye isyerinden sgk kagit alip isi mi birakayim fon cikarsa 15 yillik 3600 gun sayesinde alacagim tazminat ta hic olacak

  6. Yıllarca oy verdik amaa bu yapilan yasa işçiyi düşünmek degil suruyelilere oluk gibi para alıyor bütçe acik veriyr tabi bu hükümet değisr 17 milyon ınsann tazmnita da yanar devleti bu yanlıştan yine bizler çıkartrz cimer yazın bn yazdm sessiz klmaylm

  7. Yıllarca oy verdik amaa bu yapilan yasa işçiyi düşünmek degil suruyelilere oluk gibi para alıyor bütçe acik veriyr tabi bu hükümet değisr 17 milyon ınsann tazmnita da yanar devleti bu yanlıştan yine bizler çıkartrz cimer yazın bn yazdm sessiz klmaylm

  8. Yeni bir hırsızlık yöntemi Allah belasını versin bunların

  10. Peki işçiyi koruyorsanız eğer yapın dediginiz gib8 ama işçi işten ayrıldıktan veya çıkarıldıktan sonra gidip tazminatını bankadan alsin 10 yıl sonra yarısını değil tamamını alsin varsa öyle bir delikanliliginiz yapın bizlerde alkışlayalım

  11. Mevcut sistemde 1999 öncesi ssk 3600 ün yoksa tazminat alamıyorsun bazı işyerleri veriyor ama çok azı bu yeni yapılacak sistemi eğer biraz toparlanıp işciyi koruyan bi sistem yapılması lazım içerde biriken parayı ihtiyaç halinde hemen kullanılması gibi mesala ölünce değil bu benim kazandığim hakkım paramsa bunu ben istediğim zaman kullanmalıyım bu insiyatif bende olmalı

  12. Sonuçta bir çok işveren işçiyi dalavere yapıp işten atıyor tazminat falan da ödemiyor bence tazminatın devlet güvencesinde olması daha iyi

  13. Sömürülüyoruz beyler oy veren düşünsün benim ihtiyacım yok uzun bi tatile çıkıyorum

  14. Satmaktan yer kalmadı.Şimdi sıra işcinin kıdem tazminatina geldi.kıdeme uzanan eller kırılsın.

  15. YAZIKLAR OLSUN! Bu kadar kul hakkına girmekle ne kazanıyorsunuz, neden, niye yapıyorsunuz anlam vermek için "İNSAN OLMAMAK LAZIM" ……

  16. Hangi bir isci isten cikariliyor mobing die bisey duymadiniz galiba gidin iscerene soyleyin tazminatimi alip ayrilmak istiyorum die ne solicek devlet paramizi garantiye aliyor memurda yillarca nema kesildi de ne oldu gun geldi odendi isverenlerin isine gelmiyor bu durum saf iscim tazminatlar kasalarinda tikir tikir donuyor isveren seni kole gibi kullanamayacak mobing yapamayacak ey saf iscim devletin sana sahip cikiyor daha ne istiyosun duzenlemeler olur daha ama isverende kalacagina bu para devletime feda olsun