Tarihin En Korkunç Çevre Felaketlerinden Biri Olan Çernobil'in 34. Yılı

Öncelikle bu facianın tanımını yapmak gerekirse, Çernobil Faciası, 26 Nisan 1986 tarihinde Sovyetler Birliği'ne bağlı Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Pripyat şehri yakınlarındaki Çernobil Nükleer Santrali'nin 4 numaralı reaktöründe gerçekleşen nükleer kazadır.

Kaza, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeği'ne göre bugüne kadar meydana gelmiş en büyük nükleer kazalardan biridir. Çernobil felaketi, Uluslararası Nükleer Olay Ölçeğinde en yüksek sınıflandırma oranı olan 7 ile ölçeklendirilmiştir. Bu sınıfta ölçeklendirilen yalnızca iki nükleer felaket bulunmaktadır. Bunlardan birisi Çernobil felaketi, diğeri ise 2011 yılında meydana gelen Fukuşima Nükleer Santrali kazalarıdır. Felaket maliyeti ve kayıpları açısından tarihin en kötü iki nükleer felaketinden birisidir. Kaza sonrası 500.000'den fazla işçi nükleer faciaya müdahalede bulunmuş ve birçoğu radyasyona maruz kalmıştır. Tahmini olarak yapılan masraf ise 18 milyar ruble olmuştur. Meydana gelen kaza esnasında 31 kişi ölmüştür fakat çok büyük bir alana yayılan radyasyon neticesine uzun vadede sonuçlarının daha ağır olduğu değerlendirilmektedir.

Santralin 4. Reaktöründeki patlama, Hiroşima’ya atılan atom bombasından 50 kat daha fazla miktarda, radyasyonun yayılmasına neden oldu. Radyoaktif yüklü bulutlar pek çok ülkeye yayıldı. Patlamanın etkisi, bir gün değil, yıllarca sürdü. Yüz binlerce çocuk sakat doğdu. Yüz binlerce kişi kansere yakalandı. Kimi araştırmalara göre, patlama dolaylı olarak, yaklaşık 200 bin kişinin ölümüne neden oldu.

Çernobil’de nükleer facianın yaşandığı alan, bugün çelik kalkanla örülü. Radyoaktif maddelerin sardığı bölge ve çevresi terk edilmiş durumda. Tarıma ve yeni yapılaşmaya izin verilmiyor.

Bölge son yıllarda tarihi ve turistik bir merkez haline geldi. Çernobil dizisinin de etkisiyle, 2019'da 124 bin kişi bölgeyi ziyaret etti. Ancak bu da uzun sürmedi. Ukrayna'da başlayan orman yangınları, Çernobil’e kadar ilerledi ve turistik yerlerin üçte biri kül oldu. Bu yangınlar nedeniyle, santral ve çevresindeki radyoaktif aktivitenin arttığı iddia edilmişti. Bölge de hala risk sürüyor mu sorusu gündeme geldi.

BBC’nin sorularını yanıtlayan Ukrayna Ulusal Bilimler Akademisi uzmanları, betonarme depolarda saklanan zararlı materyallerin yangın nedeniyle dışarı çıkma ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.

Uluslararası atom enerjisi ajansı da son raporunda, orman yangınlarının "havadaki radyoaktif partiküllerde tehlikeli bir artışa neden olmadığını" açıkladı. Raporda, ölçülen radyasyon seviyelerindeki artışın çok düşük olduğu ve insan sağlığı için risk oluşturmadığı belirtildi.