Türkiye Venezuela İlişkisi'nin perde arkası

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Venezüella Devlet Başkanı Nicolas Maduro'yu ziyaretinden çıkan geniş kapsamlı anlaşmalar, hem Türk hem de uluslararası basında geniş yer buldu. İki lider, gerçekleştirdikleri görüşmenin ardından düzenledikleri basın toplantısında, ekonomi, savunma, madencilik, eğitim ve kültür alanlarında anlaşmaya imza attıklarını açıkladı. Venezüella'nın Türk yatırımcıya açık olduğunun altını çizen Maduro "Türk yatırımcılar, petrol üretiminde, rafinesinde, altın üretmek için petrokimyada, elmasta, koltanda, demirde, alüminyumda ve turizmin ilerlemesinde ticareti geliştirmeye ve güçlendirmeye devam edecekler. Türk inşaat şirketleri Venezüella'da çok güzel inşaatlar yaptı. 250 bin ev hedefine ulaşacağız" dedi.

Türkiye Venezuela İlişkisi'nin perde arkasında neler var

Bu sorunun yanıtını bulabilmek için öncelikle, yaptığımız anlaşmalardan dolayı övündüğümüz Venezuela'nın ekonomi durumunu iyi analiz etmek lazım.

Bu kadar geniş hacimli anlaşmalar yaptığımız Venezuela'nın durumu nedir?

Uluslararası Para Fonu IMF, Venezuela'da enflasyonun yılsonuna kadar yüzde 1 milyona kadar yükselebileceği öngörüsünde bulundu.

IMF, Venezuela'daki durumu Birinci Dünya Savaşı sonrası Almanya'ya, 2000'lerin başındaki Zimbabve'ye benzetiyor.

IMF'nin Batı Yarım Küre ülkelerinden sorumlu analisti Alejandro Werner, hükümetin dolaşımdaki parayı artırarak mali açığı kapatmasını beklediklerini ancak paraya olan talebin düşmesiyle enflasyonda artış yaşanmaya da devam edebileceğini söyledi.

Dünyanın en büyük kanıtlanmış petrol rezervine sahip Venezuela'da beş yıldır süren ekonomik kriz nedeniyle halk gıda ve ilaç maliyetlerini karşılayamaz hale gelirken süpermarket rafları da boş kaldı. Suç oranının arttığı ülkede halk gece evlerinden çıkmaya korkar hale geldi.

Uzmanlar ekonomik krizden devletin sosyalist politikalarını, yolsuzluğu ve çöken petrol endüstrisini sorumlu tutuyor.

Devlet Başkanı Maduro ise ülkedeki krizin ABD ve Avrupa'nın açtığı 'ekonomik savaşın' bir sonucu olduğunu iddia ediyor.

Washington Post gazetesine konuşan 30 yaşındaki Yaimy Flores çalışmıyor, eşi ise ayda 5 milyon bolivar asgari ücret alan bir apartman görevlisi.

Bu ücret karaborsada yaklaşık 3 dolara denk geliyor. Bu da ailenin ayda yalnızca bir kilo pirinç ve yarım kilo peynir harcamalarını karşılıyor. Aile hükümetin gıda programından da mercimek ve mısır unu alarak faydalanıyor.

Asgari ücret yetmiyor

Aile, protein tüketimini bırakmış, sabun ve şampuan ise alamıyor.

Flores, "Çok az sabunumuz kaldı. Parçalara bölüp ne kadar tüketeceğimizi hesaplıyoruz. Sabun bitince ne yapacağız bilmiyorum. Geçen yıldan bu yana sabun satın almadık" diyor.

Bir hafta önce bulaşık makinesi deterjanı 3,8 milyon bolivardı, bugün ise 4.9 milyon bolivar. Bir kilogram tavuk da geçen hafta 3,3 milyon bolivardı, bugün ise 4.2 milyon bolivar.

Guardian gazetesine konuşan 43 yaşındaki hemşire Maigualida Oronoz da aylık 5 milyon bolivar asgari ücret alıyor. Bu para bir kilogram etin fiyatına denk. Oronoz, "Anca bir şeyler yiyebiliyoruz. Acil bir durum olursa ölürüz çünkü ilaç fiyatları her geçen gün artıyor" diyor.

Enflasyon artışı, ekonomik kriz, gıda ve ilaç sıkıntısı nedeniyle bu yıl 2 milyon kişinin ülkeyi terk ettiği düşünülüyor. 2016'dan bu yana ülkeden göç edenlerin sayısının yıl sonuna kadar 3,8 milyonu bulması bekleniyor.

Caracas merkezli finans şirketi Ecoanalitica da Aralık ayına kadar enflasyonun yüzde 1.4 milyona çıkabileceğini söylüyor.

Washington Post'a konuşan Ecoanalitica müdürü Asdrúbal Oliveros enflasyondaki artışın ülke halkı için yoksullaşmak anlamına geleceğini belirtip "Yalnızca işlerinden kazandıkları maaşlara bağlı yaşayan ve dolar birikimi olmayan, ülke dışındaki ailelerinden yardım almayan Venezuelaların çoğu için, yüzde 1 milyonu aşan enflasyon oranı, halkı büyük bir yoksulluğa mahkûm etmek demektir" diyor.

Nakit mi sanal para mı?

Değerini neredeyse tamamen yitiren para birimi bolivar banknotları bulmak zor. Hükümet, para basımı için kâğıt ücretini de karşılayamayacak durumda.

Onun yerine hükümet elektronik paraya yöneldi. Bankalar arası düşük meblağlı para transferleri nakit yerine banka kartlarıyla yapılıyor.

Maduro nakit sıkıntına çare olarak sanal para birimi 'petro'yu öne sürdü. Bu para biriminin petrol endüstrisi tarafından da desteklendiği söyleniyordu ama işe yaradığı söylenemez.

Ekonomik krizin derinleştiği bazı ülkeler yerel para birimleri yerine ABD dolarını kullanmaya başlamıştı. Ama ABD'yi 'ülkesini yıkmaya çalışan bir imparatorluk' olarak gören Maduro yönetimindeki Venezuela'da böyle bir adım atılması ihtimal dışı görünüyor.

Maduro, özel bankaların ekonomiyi sabote etmek için komşu Kolombiya'ya nakit kaçırdığını iddia ediyor ve para birimi üzerindeki kontrollerin kaldırılması çağrısını reddediyor.

Durum, maaşlarını nakit alan emekliler için daha zor.

73 yaşındaki emekli Saúl Aponte, 100 bin bolivara yarım kutu yumurta alabiliyor. Aponte, "Yılsonunda yine nakit parayla öderlerse, bu sefer aynı yarım kutu yumurtayı satın almaya el arabasıyla gitmek zorunda kalacağız" diyor.

Ciudad Guayana'da yaşayan ev kadını Elisa González Peru'ya taşınan kız kardeşinden gelen parayla geçimini sağlamaya çalışıyor ama geleceğiyle ilgili kaygılı:

"Daha ne kadar bu şekilde devam ederiz bilmiyorum. İş olsun ya da olmasın, kazandığınız çocukların okul paralarını karşılamaya yetmiyor. Karnınızı doyurmanız ise imkânsız."

VENEZUELA'NIN DURUMU BU İKEN

Ekonomi Bakanı Zeybekci: "Türkiye ile Venezuela arasında toplam dış ticaret hacmi 150 milyon dolar civarında. Bu bize yakışmaz. Bir yılda dış ticaret hacmimizi 1 milyar dolar düzeyine ulaştırabiliriz" açıklamasında bulundu.

Zeybekçi, ''Ekonomik Ortaklık, Yatırımların Karşılıklı Korunması ve Teşvik Edilmesi ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi anlaşmaları başta olmak üzere birçok sektör ve alandaki anlaşmaların Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın gerçekleştireceği Venezuela ziyareti sırasında imzalanmasını öngörüyoruz." dedi.

Peki öngörülen 1 milyar dolarlık ticaret hacminin ne kadarı ihracat ne kadarı ithalat.

Türkiye'nin Venezueala'ya yaptığı ihracat rakamı sadece 80 milyon dolar...Geri kalan tutar yapılacağı öngörülen ithalat tutarı.