2019 kıdem tazminatı hesaplama nasıl yapılır? Kıdem tazminatı kimler alabilir, tazminat nasıl arttırılır?

‘2019 kıdem tazminatı nasıl hesaplanır’ çalışanlar tarafından merakla araştırılıyor. İşte kıdem tazminatına ilişkin merak edilenler…

Kıdem tazminatı nedir?

Kıdem tazminatı, çalışanın 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işten çıkarılması durumunda işveren tarafından çalıştığı yıllar için ödediği ücrettir. İşçi çalıştığı her bir yıl için bir maaşı kadar kıdem tazminatı alır. Çalışan bu tazminatı alabilmek için en az bir yıl aynı kurumda çalışmış olmalıdır. Aynı kuruma bağlı farklı işyerleri için de bu şart geçerlidir.

Ayrıca çalışanın işten çıkarılmış olması da kıdem tazminatı alabilmenin şartlarından biridir. İşçi kendi isteğiyle yani istifasıyla ancak belirli sebeplerden dolayı kıdem tazminatına hak kazanabilir.

Öte yandan kıdem tazminatı işçileri ilgilendirir ve memurlar kıdem tazminatı alamazlar.

2019 kıdem tazminatı nasıl hesaplanır?

Kıdem tazminatı hesabında baz alınan ücretler kişinin son ücretleridir. Yani yıl içerisinde zam almış bir kişinin zamlı olan kazancı dikkate alınmalıdır. Son ücret, kişinin son bordrosundaki ödenen ücreti değil, son 1 aylık/30 günlük ücreti olmalıdır. Örneğin; tam zamanlı bir çalışan işten ayrılırken 15 günlük ücret almış olabilir. Dikkate aldığımız ücret, kişinin 1 aylık çalışması karşılığı olan tam ücreti olmalıdır.

Herhangi bir iş sözleşmesinin kıdem tazminatını gerektiren bir nedenle feshi durumunda, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmektedir. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil edilir. Kıdem tazminatı hesaplamaları sırasında işçiye ödenen ücretin yanı sıra, kendisine düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatlerin (yol parası, yemek parası, düzenli olmak koşuluyla ikramiye ödemeleri vb.) brüt tutarları dikkate alınmaktadır. Her tam çalışma yılı için ödenen kıdem tazminatı tutarı, fesih tarihinde geçerli olan kıdem tazminatı tavanı ile sınırlandırılmıştır.

Kıdem tazminatı tavan tutarı (1 yıl çalışma karşılığında alınabilecek en yüksek kıdem tazminatı tutarı) 2019 yılının birinci yarısı için (01/01/2019 – 30/06/2019 tarihleri arasında) 6.017,60 TL’dir.

Çalışana; her bir yıl için, 30 günlük (aylık brüt ücret) tazminat ödeniyor. Toplam tazminat tutarı da, çalışanın son aldığı aylık brüt ücretin, o işyerinde çalıştığı yıl süresi ile çarpılması ile bulunuyor.

Örrnek olarak; çalışanın son aldığı brüt ücret 4.500 liraysa, aynı işyerinde 6 yıldır çalışıyorsa ve işveren tarafından işten çıkarıldıysa kıdemi 27.000 lira tutar. Ücretin içinde yer alan; yol yardımı, yemek, ikramiye, prim gibi tüm ödemeler de tazminat hesabına katılır.

Kıdem tazminatı tavan ücreti ne kadar?

Hesaplamaya esas ücreti belirlerken kullanılabilecek maksimum bir tutar vardır. Bu değer her sene devlet tarafından belirlenir. 2019 yılının ilk 6 ayı için kıdem tazminatı tavanı 6.017,60 TL’dir.Çalışırken kıdem tazminatı alınabilir mi?

Daha yüksek tazminat nasıl alınabilir?

Örneğin; bir çalışanın brüt maaşı 3 bin lira. Bu çalışan her ay 800 lira da prim alıyorsa, 10 yıl sonunda alacağı tazminat 30 bin lira değil 38 bin lira olacak. Bu hakkını kullanmasa bu işçi 8 bin lira daha az tazminat alabilir.

Kıdem tazminatı nasıl arttırılır ve yüksek taminat için ne yapılır?

Kıdem tazminatı çalışılan her yıl için bir brüt maaş olarak ödeniyor ve bu ödemelerden yalnızca damga vergisi kesilebiliyor. Birçok iş yeri gerçek maaş yerine bordrolara asgari ücret yazıyor ve SGK’ya bunun üzerinden prim ödüyor. Bu yüzden çalışanlar daha az tazminat almak zorunda kalabiliyor.

Tazminatı arttırmak için maaşlar düşükten gösteriliyorsa, bordroda gerçek maaşınız yoksa aldığınız fazla parayı gösterir belgeleri mutlaka saklayın. Bu belgelerle işten ayrıldıktan sonra önce arabulucuya başvurup tazminatınızı artırabilir ve gerçek maaşınız üzerinden alabilirsiniz. Tazminatı artıran bir diğer konu ise devamlılık arz eden ek ödemeler.

Kıdem tazminatından kesinti yapılıyor mu? Tazminattan vergi kesilir mi?

Kıdem Tazminatı hesaplanırken sadece damga vergisi kesintisi yapılır, gelir vergisi kesintisi ya da başka bir kesinti yapılmaz.

Çalışırken kıdem tazminatı alınır mı?

Kıdem tazminatı fonu kurulması ya da kıdem tazminatının bireysel emeklilik sistemi ile entegrasyonuna ilişkin yeni öngörü ile ilgili olarak henüz ortaya çıkmış bir taslak bulunmadığından, mevcut kazanılmış kıdem tazminatlarının durumu belli değil. Daha önceki taslak çalışmalarında, mevcut çalışma süresine ilişkin kıdem tazminatlarının fona devri ya da mevcut aranan koşulların sağlanmasına bağlı olarak kıdem tazminatına hak kazanılması seçenekler arasındaydı. Ancak mevcut çalışma süresine ilişkin kıdem tazminatının çalışmaya devam ederken, ödenmesi gibi bir seçenek hiç olmadı. Buna göre, ne mevcut yasal düzenlemeye göre ne de yapılması düşünülen düzenlemeye göre, çalışırken kıdem tazminatını almanız mümkün olmaz.

Kıdem ve ihbar tazminatı ödenmezse ne yapılmalıdır?

Yargıtay sürekli gece vardiyasını haklı fesih sebebi saydı ve kıdem tazminatının ödenmesi gerektiğini hükmetti.

Eksik ücret ödenirse

İşçinin ihbar süresine uymadan derhal ayrılmasını ve kıdem tazminatı almasını sağlayan koşullar var. İş Kanunu’nun 24’üncü maddesine göre bunlar şöyle:

1) Sağlık sebepleri: a) İşin niteliği işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa, b) İşçinin yakından görüştüğü işveren ya da diğer kişilerde bulaşıcı hastalık bulunursa.

2) Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri: a) Sözleşmede işçiyi şart, vasıf, gerçeğe aykırı beyanla yanıltma, b) İşverenin işçi veya aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak söz, davranışta bulunması veya işçiye cinsel taciz, c) İşveren, işçiye veya aile üyelerinden birine sataşma, gözdağı, kanuna karşı davranışa özendirme, kışkırtırmada bulunur ya da onlara karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse, şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa, d) İşyerinde cinsel tacize uğrayan işçinin durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa, e) Ücret sözleşme ve yönetmeliğe uygun hesap edilmez veya ödenmezse f) Parça başı çalışmada az iş verilerek eksik ücret almasına yol açılırsa.

3) Zorlayıcı sebepler: ● Zorlayıcı nedenle iş bir haftadan fazla durursa, sağlık sebepleri ve işveren tarafından işçiye karşı gelişebilecek olumsuz davranışlar ile zorlayıcı sebepler çerçevesinde işçi istifa ederse kıdem tazminatına hak kazanır.

4)Askerlik ve evlilik: Askere gidecek erkek ile evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadınlar kıdem tazminatını almaya hak kazanıyor.

Emekli olup işten ayrılan kişi kıdem tazminatı alır

5)Emeklilik hakkı: Emekli olmak için işten çıkanlar kıdem tazminatı alır. 8 Eylül 1999’dan önce işe girip de 15 yıl sigortalı olan ve en az 3600 günü tamamlayanlar ile 1999’dan sonra ilk defa işe başlayıp 25 yıl sigortalı olup 4500 gün prim ödeyenler istifa edince kıdeme hak kazanıyor. Bunun için SGK’dan ‘Yaş dışında emeklilik şartlarını yerine getirmiştir’ yazısı alınmalı. Fazla mesai nedeniyle ayrılan işçi de kıdem alır.

Yaşı bekleyenler dikkat!

Emekli olmadan kıdem tazminatı alma koşulları, işe ilk defa başlanan tarihe göre değişiyor.

İşe giriş tarihine göre, koşullar şöyle:

● 8 Eylül 1999’dan önce işe girenler: 15 yıl sigorta, 3600 prim günü. ● 9 Eylül 1999-30 Nisan 2008 tarihleri arasında işe girenler: 25 yıl sigorta, 4500 prim günü. ● 1 Mayıs 2008’den sonra işe girenler: 25 yıl sigorta, 5400 prim günü. ● 9 Eylül 1999’dan sonra işe girenler: Sigortalılık süresi 25 yılın altında olmakla birlikte 7000 prim gününü tamamlayarak.

İhbar tazminatı alamazlar

Haklı nedenle istifa edenler kıdem tazminatı hakkı kazanırken, çalışma süresine göre 1.5 maaşa kadar çıkan ihbar tazminatını alamazlar. ‘Haklı fesih’le istifa eden işçiler, gerekli prim şartını taşırsa 10 aya kadar işsizlik maaşı da alırlar. İşsizlik maaşı alabilmek için son 3 yıl içinde farklı işyerlerinde de olsa en az 600 gün prim ödemek gerekiyor. Kıdem tazminatına hak kazanmak için bir işyerinde en az bir yıl çalışmak gerekiyor. Tazminat her bir yıl için 1 aylık brüt ücret kadar oluyor.