Türkiye-ABD bağlarını düzeltmek için herhangi bir umut var mı?

Tahmin edildiği üzere Donald Trump yönetimi, Rusya'nın S-400 hava savunma füze sistemlerini tedarik etmesi nedeniyle Türkiye'ye yaptırım uyguladığını açıkladı. Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve aralarında SSB başkanı İsmail Demir'in de bulunduğu dört kişiye yaptırım uygulandı.

ABD-TÜRKİYE GERİLİMİ

Bu yaptırımlar Türkiye-ABD ilişkilerinin geleceği açısından ne anlama geliyor? Daha öncede belirtildiği gibi ABD'nin Türkiye'ye karşı ilan edilmiş ve haber verilmemiş silah ambargoları konusunda uzun bir geçmişi var. Bütün bu yaptırımlar ve ambargolar, iki ülke arasındaki ikili ilişkilerde büyük bir gerilim kaynağı oldu.

YENİ YAPTIRIMLAR ÇOK DAHA FARKLI OLACAK

Yeni yaptırım tasarısının uygulanması çok da farklı olmayacak. Bu yaptırımlar sonucunda karşılıklı güven azalacak ve ABD'nin Türkiye'deki olumsuz konumu derinleşecektir. Bu yaptırımların Türkiye'deki kamuoyu üzerindeki etkisini tespit etmek zor olacak.

Türkiye'ye yönelik silah ambargosunun travması

1974 Kıbrıs operasyonunun ardından Türkiye'ye yönelik silah ambargosunun travması, Türk kamuoyunu on yıllardır rahatsız etmeye devam etti.

En son yaptırımlar hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisinde dört büyük partinin ortak açıklama yapması, hem muhalefet hem de iktidar partilerinin ABD'nin kararına tepkisinde birleştiğini gösteriyor.

Joe Biden'ın yaklaşan yönetimi, bu kamuoyu yansımasını geç değil, daha erken adımlar atarak kontrol altına alabilir.

Kongre'de bir dizi yaptırım kararı çıktı

İkincisi, bu yaptırımların ABD Kongresi'ndeki Türkiye karşıtı tutuma etkisi henüz net değil. Türkiye'nin Suriye'deki operasyonunun ardından, Kongre'de bir dizi yaptırım kararı çıktı.

Hiçbir zaman yasalaşmamasına rağmen, bazı Kongre üyelerinin ABD'li bir müttefike karşı çıkmaya ne kadar istekli olduklarını ortaya koydular ve önümüzdeki yıllarda Türkiye'ye karşı daha fazla karar alınabileceğini gösterdi.

Doğu Akdeniz krizi gibi ilişkilerdeki yeni fay hatları, bazı Kongre üyeleri tarafından getirilen farklı yeni yaptırım kararlarını tetikleyebilir.

Soğuk Savaş yıllarındaki ilişkilerin en düşük noktasında, yukarıda belirtilen silah ambargosu tasarısı, cumhurbaşkanının yönetiminin muhalefetine rağmen Kongre tarafından getirildi.

Beyaz Saray'ın tasarıyı engelleme girişimi başarılı olamadı ve ikili ilişkiler bir türbülans döneminden geçti. Bu ilişkileri düzeltmek için Biden yönetiminin Kongre ile ilişkileri yönetmenin bir yolunu bulması gerekiyor.

CAATSA YAPTIRIMLARI

Üçüncüsü, Amerika'nın Düşmanlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Mücadele Yasası (CAATSA) yaptırımları, ilişkilerdeki bu çetin sorunlardan bir diğeri olacaktır.

Biden başkan yardımcılığından ayrıldığında ikili ilişkilerde ciddi sorunlar yaşandı. Şimdi Beyaz Saray'a gelişiyle birlikte, eski Başkan Barack Obama yönetiminin geride bıraktığı ve Washington ile Ankara arasındaki ilişkileri hala rahatsız eden tüm sorunlar üzerinde çalışması gerekecek.

FETÖ Ele Başının İadesi Talebi

PKK terör örgütünün Suriye kolu olan YPG, ilişkilerde hâlâ ciddi bir rahatsızlık yaratıyor. Buna ek olarak, Türkiye'nin Gülen Terör Grubu (FETÖ) lideri Fetullah Gülen'in iadesi için ABD'ye yaptığı talep halen yanıtlanmadı.

Halkbank Davası

ABD'nin Türkiye'nin Halkbank'ı İran'a yaptırımları ihlal ettiği yönündeki suçlamaları, ikili ilişkilerin istikrarı açısından da önemli bir endişe kaynağı olmaya devam ediyor.

Tüm bunların yanı sıra artık Doğu Akdeniz krizi ve CAATSA yaptırımları gibi jeopolitik konular Türkiye-ABD zirvelerinde dış politika yapıcıların gündeminde olacak ve ikili ilişkilerin karmaşıklığına katkıda bulunacak.

Bir NATO müttefiki tarafından Türkiye'ye yönelik yaptırımlar, ilişkileri daha da zor bir duruma soktu. Sonuçlarının sınırlandırılması için krizin bir an önce çözülmesi gerekiyor.

Ancak, Türk-Amerikan ilişkilerinin istikrara kavuşturulması, tüm anlaşmazlıkları aynı anda çözmeyi amaçlayan samimi diyalog ve çok yönlü müzakereler gerektirecektir. Daha önce bir rahatsız edicinin varlığının bazen ilişkileri istikrarsızlaştırmaya yettiğini görmüştük.