Hıdırellez başladı: Hıdırellez ritüelleri ve anlamı nedir?

Türkiye'nin en eski geleneklerinden biri olan Hıdırellez, bugün başlıyor. Her yıl 5 Mayıs gecesi kutlanan ve 6 Mayıs günü devam eden bu özel zaman dilimi, doğanın uyanışı, baharın gelişi ve dileklerin gerçekleşmesi inancıyla kutlanıyor.

Hem dini hem de kültürel bir zemine dayanan Hıdırellez, her yıl Anadolu'dan Balkanlara, Orta Doğu’dan Kafkasya’ya kadar uzanan geniş bir coğrafyada büyük coşkuyla karşılanıyor.

Hıdırellez nedir? Kökeni ve anlamı:

Hıdırellez, halkın inancına göre Hz. Hızır (Hızır Aleyhisselam) ve Hz. İlyas (İlyas Aleyhisselam)'ın yeryüzünde bir araya geldikleri gün olarak kabul edilir. Hz. Hızır'ın yaşam, sağlık ve bereket getirdiğine, Hz. İlyas'ın ise su ve yağmurla ilişkilendirildiğine inanılır. Bu iki kutsal figürün birleştiği günde, doğanın canlandığı ve insanların dileklerinin kabul olduğu düşünülür.

UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras olarak da kabul edilen Hıdırellez, nesilden nesile aktarılan zengin bir gelenek olarak yaşatılmaya devam ediyor.

Hıdırellez ne zaman kutlanır?

Hıdırellez kutlamaları 5 Mayıs gecesi başlar ve 6 Mayıs günü devam eder. Bu tarih, Rumi takvimde 23 Nisan’a denk gelir ve Hıdırellez, “Hızır Günleri” olarak bilinen sıcak mevsimin başlangıcı olarak sayılır. 6 Mayıs’tan sonra Hızır günleri başlar ve 8 Kasım’a kadar devam eder.

Hıdırellez nasıl kutlanır, ritüelleri nelerdir?

Hıdırellez’de gerçekleştirilen geleneksel ritüellerin her biri sembolik anlamlar taşır. İşte en bilinen Hıdırellez uygulamaları:

1. Gül ağacı altına dilek bırakma

Hıdırellez günlerinde insanlar dileklerini kâğıtlara yazar ya da istedikleri şeyleri sembolize eden küçük çizimler yaparak bir gül ağacının altına bırakır. Hz. Hızır’ın uğrayacağı ve dileklerin bu şekilde kabul olacağına inanılır. Ertesi sabah ise, gün doğmadan dilekler alınır ve bir sonraki seneye kadar saklanır.

2. Ateşten atlama

Bazı bölgelerde kötülüklerden arınmak, hastalıkları geride bırakmak ve yeni yıla sağlıkla girmek amacıyla, yakılan ateşin üstünden 3 kere atlanır.

3. Suya para atma

Akarsulara ya da kuyu sularına bozuk para atmak bereket getireceğine inanılan bir başka gelenektir. Aynı zamanda dileklerin Hz. Hızır tarafından duyulacağı düşünülür.

4. Tuzlu yiyecek yiyip su içmeden yatma

Özellikle genç kızlar tuzlu ekmek yer ve gece boyunca su içmezler. Rüyasında kendisine su veren kişinin kısmeti olduğuna inanılır. Bu uygulama hem fal hem de kısmet ritüeli olarak kabul edilir.

Hıdırellez Türkiye'de nerelerde kutlanır?

Hıdırellez, Türkiye’nin hemen her bölgesinde farklı geleneklerle kutlanır. Özellikle:

• Edirne Kakava Şenlikleri: Roman vatandaşların öncülüğünde gerçekleşir. Tunca Nehri kıyısında yapılan kutlamalar turistik bir festival havası taşır.
• İstanbul’da Sarıyer, Beykoz gibi semtlerde büyük halk kutlamaları yapılır.
• Ege ve Akdeniz bölgelerinde Hıdırellez sofraları kurulur, piknikler düzenlenir.
• Anadolu’nun birçok yerinde evin bereketi artsın diye; evlerin kapısına yeşil dallar asılır,

Hıdırellez’in manevi ve toplumsal anlamı

Hıdırellez, inanışa göre; sadece bireysel dileklerin gecesi değil, aynı zamanda toplumsal dayanışmanın, doğayla bütünleşmenin ve pozitif enerjinin sembolüdür. Aynı zamanda geçmiş ile bugün arasında köprü kuran bir kültürel hafızadır.

Topluca yapılan piknikler, ateş yakmalar, şarkılar, dualar ve ritüeller inananlara hem manevi tatmin sağlar hem de kültürel kimliği pekiştirir.