Türkiye'de ölümcül sivrisinek riski! Aşı çalışmaları başlatıldı

Türkiye’ye ticari yollar ile girdiği düşünülen Asya Kaplan Sivrisineği Marmara ve Karedeniz bölgesinde yaşayan vatandaşların sağlığını tehdit ediyor. İnsanlara sarı humma, zika, Batı Nil virüsü enfeksiyonu gibi hastalıkların bulaşmasına neden olabilecek sivrisinek ile ilgili olarak flaş bir gelişme yaşandı. Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Necla Birgül İyison ve ekibi sivrisineğin insan üzerindeki etkilerini inceleyerek aşı çalışmalarını başlattı.

Kolayca ayırt edilebilir

Asya Kaplan Sivrisineği hakkında bilgilendirmelerde bulunan İyison açıklamalarında, "Asya kaplan sivrisineği (Aedes albopictus) aslında Güneydoğu Asya kökenli bir tür ve doğal yaşam alanında sadece hayvanları ısırıyor. Aşina olduğumuz sivrisineklerden farklı olarak günün her saatinde kan emme özelliği var. Son yıllarda yayılım alanlarının genişlemesiyle birlikte insanları da hedef almaya başladılar. Ayrıca yapay çevrelere de yumurtlayabiliyorlar, bu da onların yayılımını hızlandırıyor. Bu tür insanlarda aşırı alerjik reaksiyonlara ve ısırdığı bölgede aşırı kaşıntı ve ödem gibi şikayetlere neden oluyor. Ülkemizde karşılaştığımız sivrisinek türleri genellikle ısırmadan önce etrafta turlar atar ve kan emeceği uygun bir bölge bulduğunda saldırıya geçer, Asya kaplan sivrisineğinde ise durum çok farklı. Aşırı agresif tavırlar sergileyen bu tür direkt olarak hedefe saldırıyor ve kıyafet üzerinden de ısırabiliyor. Dış görünüşüyle kolayca ayırt edilebilen siyah bir sivrisinek. Gövdeye doğru beyaz bir çizgi inmekte ve bacaklarında da beyaz şeritler bulunuyor. Sarı humma, deng, zika, chikungunya, Batı Nil virüsü gibi hastalıklarında taşınmasında çok etkili bir vektör olmasıyla problem teşkil ediyor" ifadelerini kullandı.

Daha etkin toksin formları geliştirmek hedefleniyor

Aşı çalışmalarına ilişkin de konuşan İyison, "Ölümcül doz oranlarını belirlemeye çalışacağız. Dünya genelinde yayılım gösteren bu tür farklı bölgelerde biyolojik toksinlere farklı tepkiler gösterebiliyor. Bu nedenle bizim öncelikli hedefimiz Türkiye'de görülen türü toksinle etkileştirerek sivrisinek reseptörlerinin DNA dizilerindeki farklılıkları kıyaslayabilmek. Böylece reseptör-toksin etkileşiminde kritik rolde olan amino asitleri belirleyebileceğiz. Projenin ilerleyen aşamalarında ise daha etkin toksin formlarını geliştirmek. Bunları farklı çevresel koşullarda uygulamak ve saklama şartları daha kolay formları elde etmek üzere çalışacağız" açıklamasında bulundu.

Asya Kaplan Sivrisineği’nin neden olabileceği hastalıklar:

Zika: Yeni doğan çocuklarda “mikro sefali”, yani küçük kafa oluşumuna yol açabilir.

Dengue: Yüksek ateş, mafsal ağrıları, kusma, döküntüden başlayıp, iç kanamalar, şok ve ölüme kadar gidebilir

Chinkungunya: Yüksek ateş ve uzun süren mafsal ağrıları, mafsallarda şişme ve döküntüye neden olabilir.

Batı Nil Humması: Ölüm riski olan merkezi sinir sistemini etkileyerek menenjit, ensefalit ve ataksi gibi pek çok nörolojik hastalığa neden olabilir. Belirtileri, yüksek ateş, uyuşma, baş ağrısı, bilinç bulanıklığı, ishal olarak biliniyor.